Rafał Cholewa opowiedział zebranym o gwałtownym rozwoju turystyki na Śląsku Cieszyńskim w XIX wieku, na który wpływ miał rozwój przemysłu i transportu. W XIX w na Śląsku Cieszyńskim pojawiła się klasa średnia, głównie Niemcy uważani za pierwszych uczestników turystyki masowej. Autorem pierwszego przewodnika po Śląsku Cieszyńskim był Josef Matzura, współzałożyciel pierwszej organizacji turystycznej na Śląsku Cieszyńskim – Beskiden-Verein. Ucząc w Bielsku poznawał Śląsk Cieszyński, poruszał się po szlakach beskidzkich. – Znany jest bardziej jako muzealnik i działacz towarzystw turystycznych, krajoznawczych. Drugi okres jego życia to pobyt w Brnie, później w Mikulowie, gdzie pełnił rolę opiekuna zbiorów muzeum ziemskiego. Pierwszy praktyczny przewodnik wydany w 1890 r. w Cieszynie składa się z 11 wycieczek. Obejmuje obszar od rzeki Beczwy na Morawach aż po Kraków. Są w nim wycieczki z Bielska na Błatnią, Klimczok, z Cieszyna na Jaworowy. W słowie wstępnym zwraca uwagę na pierwsze połączenia kolejowe. Matzura opisując obszar Śląska Cieszyńskiego zwraca uwagę, że zamieszkuje go w większości ludność polska i w celu udostępnienia gór niemieckiej klasie średniej do opisów wycieczek dołączone są minirozmówki niemiecko-polskie z prostymi zwrotami typu „kaj je szałas”, którędy do.... itp. Jest też dużo mapek z widokiem ze szczytu, np jest widok z Klimczoka. Do przewodnika dołączone były reklamy wydawcy, a także uzdrowisk m.in. w Jaworzu i Ustroniu. Przewodnik cieszył się bardzo dużym powodzeniem. W 1907r miał drugie wydanie.

Kolejny przewodnik, jaki pojawił się w naszym regionie, był autorstwa ks. Antoniego Macoszka. Był to przewodnik po Śląsku Cieszyńskim raczej stricte krajoznawczy mający zachęcić Polaków z innych zaborów do poznawania Śląska Cieszyńskiego. Przeznaczony był przede wszystkim dla Polaków spoza Śląska Cieszyńskiego, o czym świadczy mapa dojazdów kolejowych ze Lwowa i Krakowa. – Przewodnik Macoszka miał być wydawnictwem, które zwróci uwagę na piękno tego zakątka, a także na jego polskość – wyjaśniał Cholewa, przybliżając postać autora przewodnika.

Urodzony w 1867 r. w Milikowie syn tkacza był wikarym w Cierlicku i Boguminie, gdzie był aktywnym polskim działaczem narodowym i członkiem wielu organizacji, takich jak Związek Katolików. Wraz z Londzinem był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, inicjatorem powstania Zarania Śląskiego, stałym współpracownikiem „Gwiazdki Cieszyńskiej”. 30 lat po przewodniku Macoszka dr Jan Galicz napisał przewodnik po Beskidzie Śląskim od Baraniej po Ostrawicę.

Na koniec Cholewa zwrócił uwagę na znaki w przewodnikach Matzury. W jednym jest pieczęć PTL. Mimo że przewodnik wydany był w języku niemieckim z braku polskich przewodników używany był przez polskich turystów.

Źródło: ox.pl