W Holiszowie w zachodnich Czechach odbyły się 5 maja uroczystości w 73. rocznicę wyzwolenia tamtejszego niemieckiego obozu koncentracyjnego dla kobiet przez żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej Narodowych Sił Zbrojnych.

Uroczystości rozpoczęły się od mszy św. w kościele św. Piotra i Pawła. Następnie dokonano odsłonięcia pamiątkowej tablicy, którą umieszczono w miejscu, gdzie w 1945 r. znajdował się będący filią obozu koncentracyjnego Flossenbuerg obóz dla kobiet wykonujących niewolniczą pracę w holiszowskiej fabryce amunicji.

– Łączy nas pamięć i wdzięczność dla żołnierzy, którzy w heroicznym akcie rycerskim przynieśli wolność tym kobietom. Jesteśmy tutaj dzisiaj, żeby zaświadczyć, że Narodowe Siły Zbrojne, Brygada Świętokrzyska dobrze zasłużyła się nie tylko Polsce, ale także Europie. Holiszów jest tego najlepszym przykładem – mówił w okolicznościowym wystąpieniu Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, który obok Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, Ambasady RP w Pradze oraz Instytutu Polskiego w Pradze był głównym organiatorem uroczystości. Ksprzyk przypomniał, że to właśnie Czesi jako pierwsi w 2006 roku umieścili w Holiszowie tablicę upamiętniającą bohaterstwo Polaków. – Za to w imieniu nas wszystkich dziękuję – stwierdził.

Żołnierze Brygady Świętokrzyskiej NSZ zajęli KL Holleischen 5 maja 1945 r. Dzięki brawurowej akcji wyzwolono około tysiąca kobiet: 400 Francuzek, 280 węgierskich Żydówek, 167 Polek, wśród więźniarek były także Czeszki, Holenderki, Belgijki, Rumunki, Jugosłowianki, Włoszki, Ukrainki, Rosjanki i przedstawicielki innych narodowości. Więźniarki pochodzenia żydowskiego Niemcy oddzielili od pozostałych i zamknęli w baraku, którego drzwi i okna zabito deskami. Barak obstawiono beczkami z benzyną. Obsługa obozu czekała na rozkaz, by podłożyć ogień i spalić Żydówki żywcem. Dzięki szybkiej akcji Brygady Świętokrzyskiej, wszystkie więźniarki zostały ocalone. Do niewoli wzięto również 200 Niemców, którzy następnie zostali przekazani Amerykanom.

Sobotnia uroczystość, dzięki obecności wojskowej asysty honorowej, miała bardzo podniosły charakter. Na obchody przybyli liczni kombatanci – weterani, członkowie Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, a także grupa motocyklistów będących uczestnikami rajdu śladami Brygady Świętokrzyskiej.