czwartek, 22 maja 2025
Imieniny: PL: Emila, Neleny, Romy| CZ: Emil
Glos Live
/
Nahoru

Piosek: Pierwszy taki deskal w Czechach! „Chraścinka” zagościła na stodole Karola Kurzysza | 21.05.2024

Poetka ludowa Maria „Chraścinka” Suszkowa, serce i dusza Piosku, od poniedziałku swoim głębokim spojrzeniem przygląda się turystom na szlaku prowadzącym na Baginiec. Pierwszy taki „deskal” w Czechach na stodole należącej do znanego regionalisty Karola Kurzysza stworzył polski artysta Arkadiusz Andrejkow. W planie projektu realizowanego przez Kongres Polaków w Republice Czeskiej przy współpracy ze Stowarzyszeniem Kapela Lipka są kolejne takie przystanki na mapie Zaolzia. 

Ten tekst przeczytasz za 3 min. 45 s
Arkadiusz Andrejkow stworzył pierwszy swój deskal w Czechach. Fot. SZYMON BRANDYS

– Ja nazywam je cały czas muralami, choć przez swoich odbiorców bywam poprawiany, że mural to jest na murze, a na deskach to deskal i tak się potocznie przyjęło – wyjaśniał w rozmowie z „Głosem” Andrejkow, który w Polsce od 2017 roku stworzył już ponad 200 obrazów na starych stodołach w ramach swojego autorskiego projektu „Cichy memoriał”. – To są takie malowane pomniki w miejscach nieoczywistych, ukrytych, poświęcone bohaterom, którzy pochodzą z małych, szerzej nieznanych środowisk – dodał. 



Każda praca jest inspirowana archiwalną fotografią. Obrazy powstają przy pomocy farb do elewacji i sprayów. Zdaniem artysty ich żywotność zależy od położenia stodoły. – Nawet jak będą niszczeć i zanikać, to te postacie symbolicznie będą umierać po raz drugi – uzupełnił. 




Street art „Cichy memoriał” narodził się podczas wielu podróży Arkadiusza Andrejkowa pomiędzy podkarpackimi miejscowościami. „Obserwując kolejne wioski, dostrzegłem spory malarski potencjał w starych stodołach i szopach. Pomyślałem, że mogły by one stanowić taką nietypową plenerową i wiejską galerię sztuki ulicznej. Ściany drewnianych stodół były dla mnie idealnie przygotowanymi podłożami malarskimi. Poprzez swoją surowość i brak podkładu były praktycznie gotowe aby przystąpić do pracy” – czytamy na stronie internetowej andrejkow.pl, na które znajdziemy większość realizacji artysty. Wśród nich m.in. deskal przedstawiający Błogosławioną Rodzinę Ulmów w Markowej czy – namalowany w miniony weekend na szkole w Koniakowie – mural z postacią Janka Gajdosza Sikory, ikony kultury górali z Trójwsi Beskidzkiej. 




Teraz dołączy do nich, namalowana w jedno popołudnie, „Chraścinka”. Urodzona w 1902 roku, wychowała się w rodzinie znanego znachora, Jana Chraściny. „Odziedziczyła nie tylko umiłowanie ziemi, ale i niezwykły dar słowa, którym umiejętnie malowała codzienność życia wiejskiego” – głosi opis na tablicy przymocowanej do „Kurzyszowej stodoły”. Prezentacji swojej mamy na deskach obawiała się początkowo Ewa Szczerbowa, miłośniczka gwary, znana w regionie jako felietonistka Jewka Trzyńczanka. – Zgodziłam się i dziękuję za to, że mamusia doczekała się po śmierci takiego upamiętnienia – mówiła naszej gazecie. – Wielu mieszkańców Piosku ją jeszcze pamięta, nie tylko pisała okazjonalne wiersze, ale była też częstym gościem w szkołach, gdzie opowiadała dzieciom, jak się kiedyś żyło – dodała Szczerbowa. 


Fot. Szymon Brandys


Dziedzictwo „Chraścinki”, jak podkreślają autorzy przedsięwzięcia, jest „fundamentem kulturowym dla mieszkańców Piosku, gdzie żyją obok siebie Polacy i Czesi, czerpiąc z bogactwa jej poezji a jej życie i twórczość stały się pomostem łączącym serca i umysły, potwierdzając wartość wspólnych korzeni i kultury”. 

Portret Marii Suszkowej to dopiero początek większego projektu realizowanego przez Kongres Polaków w Republice Czeskiej przy współpracy Stowarzyszenia Kapela Lipka.   W planie jest w sumie prezentacja 15 postaci w różnych miejscach na Zaolziu, głównie w Beskidach. – Wytypowaliśmy już kolejne stodoły, pomagał nam w tym Janek Michalik, na razie mogę tylko zdradzić, że w kolejce jest teraz Jurek Wolny zwany „Kanonierkem”, gajdosz z Piosecznej – powiedział „Głosowi” Chrystian Heczko 


Fot. Chrystian Heczko


Projekt zrealizowany został dzięki wsparciu Funduszu Rozwoju Zaolzia Kongresu Polaków w Republice Czeskiej. 










Może Cię zainteresować.