Warto wiedzieć, że renty wdowiej nikt nie otrzyma u nas automatycznie. Trzeba o nią zażądać. Stosowny kwestionariusz pomogą wypełnić pracownicy Powiatowego Zarządu Ubezpieczenia Socjalnego (Okresní správa sociálního zabezpečení). Szczegółowych informacji dotyczących np. niezbędnych dokumentów można zaczerpnąć w call centrum pod bezpłatnym numerem 800 050 248. Jeżeli osoba zmarła nie otrzymywała jeszcze emerytury, wdowie lub wdowcowi potrzebne będą m.in. zaświadczenia o przebiegu studiów osoby zmarłej, o odbytej przez nią zasadniczej służbie wojskowej, a także akty urodzenia dzieci i inne dokumenty. 

Renta wdowia przysługuje małżonkowi lub małżonce tylko pod warunkiem, że z osobą zmarłą faktycznie pozostawali we wspólnocie małżeńskiej. Długość trwania małżeństwa nie ma jednak znaczenia, podobnie jak miejsce zamieszkania małżonków. Jeżeli związek dwu osób był konkubinatem lub związkiem partnerskim, renta wdowia po śmierci jednej z nich nie przysługuje. Także wtedy, gdy w związku wychowały się dzieci. 

Wiele osób żywi błędne przekonanie, że w przypadku rent wdowich długość tzw. okresu składkowego, czyli czas opłacania składek ubezpieczenia socjalnego przez osobę zmarłą, nie odgrywa żadnej roli. W rzeczywistości jest to fakt niezwykle istotny. Często bywa tak, że renty wdowiej nie otrzyma kobieta, której zmarły mąż był długo bezrobotny, tudzież nie zdążył uzbierać potrzebnych lat składkowych. Długość okresu składkowego nie odgrywa roli wtedy, gdy śmierć męża lub żony nastąpiła w wyniku wypadku przy pracy. Nieprawdą jest też to, że renta wdowia zostaje przyznana na czas nieokreślony. W rzeczywistości świadczenie to przysługuje zasadniczo przez okres jednego roku od śmierci małżonka, a pod pewnymi warunkami określonymi ustawowo także po upływie tego okresu. Na przykład wtedy, gdy osoba otrzymująca rentę opiekuje się dzieckiem albo rodzicami (własnymi lub zmarłego współmałżonka). A także wówczas, gdy sama posiada trzeci stopień niepełnosprawności lub gdy osiągnęła określony ustawą wiek. 

Jeżeli osoba otrzymująca rentę wdowią ponownie zawrze związek małżeński, traci prawo do takiego świadczenia. Fakt zawarcia małżeństwa należy zgłosić w terminie do 8 dni w Czeskim Zarządzie Ubezpieczenia Socjalnego. 

Myli się ten, kto myśli, iż renta wdowia będzie taka sama, jak emerytura, którą wcześniej otrzymywał zmarły małżonek. Niestety trzeba pogodzić się z tym, że świadczenia będą o wiele niższe. Ustalenie wysokości renty wdowiej jest stosunkowo skomplikowane, pomóc może w tym np. kalkulator znajdujący się na internetowych stronach Czeskiego Zarządu Ubezpieczenia Socjalnego. Podobnie bowiem jak w wypadku zwykłych emerytur, także renty wdowie składają się z dwu części. Z kwoty bazowej, która w ub. roku wynosiła 2700 koron, a w roku bieżącym już 3270 koron, i z kwoty procentowej, która jest uzależniona m.in. od osiąganych dochodów i od długości okresu ubezpieczenia osoby zmarłej. 

Posłużmy się przykładem kobiety, która owdowieje w 2019 roku. Na razie sama jest aktywna zawodowo, nie otrzymuje żadnej emerytury ani renty. Jej zmarły mąż był już jednak emerytem i otrzymywał emeryturę w wysokości 14 640 koron miesięcznie. Z tej sumy 11 370 koron przedstawiała kwota procentowa, a 3270 – kwota bazowa. Kobiecie będzie przysługiwać kwota procentowa renty wdowiej w wysokości 5685 koron – czyli 50 proc. z 11 370 koron. Renta wdowia kobiety będzie wynosić 8955 koron miesięcznie (5685 koron + kwota bazowa w wysokości 3270 koron).

Jeżeli owdowieją kobieta lub mężczyzna, którzy otrzymują już emeryturę zwyczajną, wcześniejszą lub rentę inwalidzką, mogą liczyć na rentę wdowią, która jednak w żadnym wypadku nie osiągnie wysokości emerytury zmarłego małżonka lub małżonki. Także wówczas sposób obliczania nowego świadczenia jest dość skomplikowany.

Widać to chociażby na następującym przykładzie: Kobieta, która otrzymuje własną emeryturę w wysokości 11 010 koron (kwota procentowa – 7740 koron, kwota bazowa – 3270 koron), postanowiła wystąpić o emeryturę po zmarłym mężu. Ten pobierał emeryturę w wysokości 13 110 koron (9840 + 3270). Wdowia renta obliczona na podstawie emerytury męża wynosi 4920 koron (50 proc. bazy procentowej). Kobieta-emerytka otrzymywać będzie jednak miesięcznie 13 470 koron (do jej wcześniejszych świadczeń emerytalnych zostanie doliczona połowa emerytury wdowiej po mężu, czyli 2460 koron). 

Podobnie jak emerytury także renty inwalidzkie i wdowie zostały w 2019 roku zwaloryzowane.