Czeski Cieszyn: Pokaz miniatur z okazji urodzin Bożka już w czwartek w Muzeum Ziemi Cieszyńskiej | 23.02.2022
Przed 240 laty urodził się znany cieszyński wynalazca, „śląski Stephenson” – Józef Bożek. Muzeum Ziemi Cieszyńskiej w Czeskim Cieszynie przygotowało z tej okazji prelekcję i pokazy ruchomych miniaturowych maszyn parowych. Pierwszy pokaz odbędzie się w najbliższy czwartek o godz. 17.00 w ramach Klubu MZC, drugi w sobotę w godz. 9.00-16.00 i będzie przeznaczony dla szerokiej publiczności. Właścicielem unikatowej kolekcji jest Miloslav Vaváček. Ten tekst przeczytasz za 1 min. 30 s
Fot. facebook.com/Experiment aneb plnou parou vpřed!
Józef Bożek urodził się 28 lutego 1782 roku w Bierach (dziś gmina Jasienica w powiecie bielskim). Zmarł w 1835 roku w Pradze. Dzięki pomocy ks. Leopolda Szersznika ukończył trzy klasy w gimnazjum w Cieszynie. Później studiował w Brnie mechanikę i matematykę. Z Moraw przeniósł się do Pragi, gdzie był słuchaczem Wydziału Filozoficznego tamtejszego uniwersytetu. Od 1806 roku pracował jako mechanik i zegarmistrz w Instytucie Politechnicznym w Pradze.
W stolicy Czech powstała większość konstrukcji Bożka: precyzyjny zegar dla Instytutu Astronomicznego, automatyczny warsztat tkacki, maszyna do szlifowania zwierciadeł, protezy dla inwalidów wojennych. Były one podobno na tyle udane, że na przykład rosyjski oficer, który utracił w bitwie pod Dreznem obie nogi poniżej kolan, mógł dzięki nim jeździć konno i chodzić bez kul po schodach.
Jednak to nie protezy i zegary sprawiły, że zapamiętano Bożka. W powszechnej świadomości kojarzony jest przede wszystkim jako drugi konstruktor, po Angliku George’u Stephensonie, który zbudował powóz z napędem parowym. Swoim wynalazkiem z 1815 roku woził pasażerów po ulicach Pragi. Jest także autorem łodzi z silnikiem parowym napędzającym koła łopatkowe. Pomimo swoich dokonań zmarł w biedzie i zapomnieniu.
Bożek przez Polaków uważany jest za polskiego, przez Czechów za czeskiego wynalazcę. W Czeskim Cieszynie znajduje się ul. Bożka, od 2016 roku jest on patronem czeskiego gimnazjum.