Janina jest kolejną osobą z rodziny Górniaków, która stała się bohaterką wystawy Ośrodka Dokumentacyjnego Kongresu Polaków. – Po legioniście Władysławie Górniaku, po Franciszku Górniaku, założycielu cegielni w Sibicy oraz jednym z fundatorów Domu Narodowego, jego żonie Marii z domu Boszczyk i ich synu Janie, który przejął zakład i zasłynął m.in. jako fundator cegły na budowę Polskiej Szkoły Wydziałowej Macierzy Szkolnej im. Antoniego Osuchowskiego w Czeskim Cieszynie, postanowiłem zaprezentować również Janinę. Tym bardziej że w związku z wystawą poświęconą jej ojcu Janowi Górniakowi miałem częściowo zebrany materiał – stwierdza jej autor, pracownik naukowy ośrodka Marian Steffek. 

 

 

Jan Górniak z żoną Heleną, córką Janiną i synem Franciszkiem. Sibica 1918.

Fot. ze zbiorów Anny Górniak-Świątek

Janina, często nazywana Niną, żyła krótko, zmarła mając 24 lata. Pomimo to zdążyła zasłynąć jako utalentowana projektantka mody oraz znawczyni tkanin. Urodziła się w 1915 roku jako druga z czworga rodzeństwa. Uczęszczała najpierw do szkoły ludowej w Sibicy, a potem do szkoły wydziałowej w Czeskim Cieszynie. Następnie kształciła się w Szkole Rzemiosł Artystycznych w Wiedniu oraz krakowskiej Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Rzemiosła Artystycznego. W tym mieście miała nawet swoje atelier. Rok przed wybuchem wojny wróciła jednak do rodzinnej Sibicy i tam założyła własny warsztat tkactwa artystycznego. Wkrótce jednak jej życie i obiecującą karierę przerwała II wojna światowa. 6 września 1939 roku Janina Górniak razem z narzeczonym wyruszyła po swoje młodsze rodzeństwo przebywające u krewnych w Stanisławowie. Pociąg, którym podróżowali, został zbombardowany przez Niemców w Świlczy pod Rzeszowem. Nina na skutek odniesionych obrażeń zmarła dwa dni później w rzeszowskim szpitalu. Spoczęła na miejscowym cmentarzu. Gdzie dokładnie, nie wiadomo. Jej nazwisko znajduje się jednak na nagrobku jej ojca, który rok później został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Cieszynie. Janina Górniak ma też swoją lampę w Uliczce Cieszyńskich Kobiet. 

 

 

Większość prezentowanych zdjęć oraz cały szereg projektów mody autorstwa Janiny Górniak udostępniła Ośrodkowi Dokumentacyjnemu jej bratanica Anna Górniak-Świątek. Łącznie zajmują one 12 plansz i pięć gablot. Są portrety przodków, fotografia 4-letniej Niny w roli Jezuska w bożonarodzeniowych jasełkach, zdjęcie z pierwszej komunii, ale też zdjęcia z czeskocieszyńskiej wydziałówki, ze szkoły w Wiedniu oraz z wycieczek do Rzymu, Palermo, Wenecji czy w Alpy. Nie brakuje również jej fotografii w mundurku harcerskim, np. jako uczestniczki III Międzynarodowego zlotu Skautów w Arrowe Park w Wielkiej Brytanii oraz zdjęcia harcerek ze zgrupowania przed zlotem harcerskim w Spale na terenie cegielni Górniaków. 

 

 

Fot. ze zbiorów Anny Górniak-Świątek. Kliknij, by obejrzeć wszystko.

Janina Górniak zapisała się jednak w pamięci głównie jako projektantka.

– W 1939 roku brała udział w prestiżowej wystawie Świat Kobiety w Warszawie. Jej stoisko, którego zdjęcie można obejrzeć również na naszej wystawie, zebrało przychylne recenzje. Np. „Kronika Polski i Świata” pisała tak o „młodej artystce – malarce z Zaolzia, pannie Janinie Górniakównie, która sama pilnuje swoich interesów, nie bojąc się konkurencji sąsiedniego Żyrardowa i Milanówka”: „Artystycznie udrapowane tkaniny przyciągają oczy gamą cudownie dobranych barw. (…) Wraz z siostrą wyrabia tkaniny przewyższające pomysłowością najmodniejsze materiały paryskie. Młoda artystka dostarcza również projektów dyktatorowi mody paryskiej, firmie Rodier, której modele rozchodzą się po całej Europie” – cytuje Marian Steffek. 

Te modele, zarówno uwiecznione na zdjęciach, jak i na rysunkach, są właśnie tym, co czyni najnowszą wystawę w Kongresie jeszcze bardziej atrakcyjną. 

 

 

Drużyna harcerek w Czeskim Cieszynie. Janina Górniak w mundurku druga od lewej. Ok. roku 1929.

Fot. ze zbiorów Anny Górniak-Świątek