piątek, 19 kwietnia 2024
Imieniny: PL: Alfa, Leonii, Tytusa| CZ: Rostislav
Glos Live
/
Nahoru

Tradycje flisackie w Polsce i Czechach zostały wpisane na listę UNESCO. Są na niej jeszcze 4 inne kraje | 11.01.2023

W 2022 roku tradycje flisackie w sześciu krajach - Polsce, Austrii, Czechach, Hiszpanii, na Łotwie i w Niemczech - zostały wpisane na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Jakie są tradycje flisackie po obu stronach Olzy? 

Ten tekst przeczytasz za 2 min. 45 s
Tratwy, Szumawa. Fot. shutterstock/Milan Sommer


Pierwsze wzmianki o flisactwie na Wełtawie pochodzą z XI wieku. Przyjmuje się, że flisacy pływali wówczas po wszystkich żeglownych rzekach, a więc po Wełtawie, Malšy, Lužnicy, Nežárce, Otavie, Sázavie, Berounce, Divokej Orlicy, Cichej Orlicy i Łabie. Z czasem rozwój kolei wyparł tę formę transportu, jednak tradycje flisackie są nadal podtrzymywane. Mają w tym swój udział stowarzyszenia flisackie w Pradze i innych miastach nad Wełtawą, które zaczęły powstawać na przełomie XIX i XX wieku i działają do dziś, szczycąc się ponad stuletnią tradycją. 

W przypadku Polski flisactwo to już piąty polski wpis na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Od 2018 r. na tę listę zostały wpisane: szopkarstwo krakowskie, kultura bartnicza, sokolnictwo oraz dywany kwiatowe przygotowywane na procesje Bożego Ciała. 

 
 
Flisactwo w Polsce. Fot. gov.pl

 
Flisactwo w Polsce ma szczególnie długą historię i bogatą tradycję na ziemiach województwa podkarpackiego, kultywowaną obecnie m.in. przez flisaków z Ulanowa, skupionych w Bractwie Flisackim p.w. św. Barbary, depozytariuszy wpisu. Ulanów, leżący u ujścia Tanwi do Sanu, był od XVI znaczącym ośrodkiem flisackim. To tam naprawiano i budowano tratwy, szkolono flisaków, którzy potem prowadzili spławy Sanem, Wieprzem, Bugiem, Narwią i Wisłą do Torunia, Grudziądza i Gdańska. Z Ulanowa do Gdańska spławiano przede wszystkim drewno, nieco rzadziej zboże. Przed każdą wyprawą w Ulanowie budowano tratwy, które do ujścia Sanu do Wisły płynęły jednym pasem. Potem łączyły się w cztery. Po zakończonym transporcie z Gdańska do Ulanowa flisacy wracali pieszo. Jednak po powrocie do rodzinnego miasta nie od razu mogli spotkać się z bliskimi, gdyż czekała ich jeszcze dwutygodniowa kwarantanna.

Współcześnie Bractwo Flisackie z Ulanowa w swoich działaniach nawiązuje do tradycji flisackich i dąży do rozwijania i kultywowania form tego dziedzictwa w lokalnej społeczności. Bractwo prowadzi spławy rzekami Sanem, Wisłą, Odrą i Wartą. Najdłuższa trasa wynosi 700 km od Ulanowa do Gdańska. Przez cały miesiąc wtedy flisacy żyją i mieszkają na tratwie. Kultywowane tradycje flisackie obejmują również wiele innych elementów dziedzictwa niematerialnego takich jak: gwara, nazewnictwo, pieśni czy obrzędy flisackie. Szczególnie widowiskowy jest obrzęd promowania nowych adeptów na flisaków zwyczajnych lub honorowych. Odbywa się to zgodnie z tradycją na tratwie i zwie chrztem frycowym.

W 2014 r. flisactwo zostało wpisane na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.





Może Cię zainteresować.