Dwie historie – jedna tragiczna, druga – satyryczna. Zacznijmy od pierwszej, żeby w finale jednak pojawił się na twarzy czytelnika/czytelniczki uśmiech.

Czytaj więcej »»

„Wystarczy być” to tytuł powieści Jerzego Kosińskiego. Temat – człowiek przypadkowo wplątany w politykę. To ktoś, kto w wyniku splotu nieprawdopodobnych nieporozumień robi w polityce błyskotliwą karierę. Jak zdaje się wielu czytelnikom – Kosiński w realia amerykańskie wprowadza motywy z „Kariery Nikodema Dyzmy” Tadeusza Dołęgi-Mostowicza (ach, ta serialowa rola Romana Wilhelmiego...). W zasadzie nie widzę potrzeby, by tłumaczyć dlaczego od tego motywu rozpoczynam felieton – chociaż nie ma tu przypadku.

Czytaj więcej »»

Co można dzisiaj w Polsce powiedzieć, a czego nie można? Dla porządku – pomijam przypadki zakwalifikowane jako „mowa nienawiści”, te tropią bez ustanku wyspecjalizowani w tej problematyce tropiciele, zajmują się nimi organy ścigania i wolne sądy. Oczywiście pozostają jeszcze kwestie związane z tzw. „poprawnością polityczną”, które nie zawsze (jeszcze?) można łączyć z odpowiedzialnością karną harcowników, zuchwale nazywającymi się niekiedy „normalsami”...

Czytaj więcej »»

W biografii wyrafinowanego intelektualisty, semiotyka i głośnego powieściopisarza, czytamy, że „już w połowie lat pięćdziesiątych Umberto Eco podejrzewał, że na szafce nocnej każdego wielkiego intelektualisty (jeśli nie w jego bibliotece) znaleźć można powieść kryminalną” (Peter Bondanella, „Umberto Eco. Semiotyka, literatura, kultura masowa”, przeł. M.P. Markowski, Kraków 1997, s.55). Czy lektura kryminałów bądź jakiejś innej formy literatury zwanej popularną to objaw słabości? 

Czytaj więcej »»

„Czyż nie dobija się koni?” – to tytuł głośnego niegdyś filmu Sydney’a Pollacka. Ale nie będzie o kryzysie finansowym i zabójczym maratonie tanecznym, który zwycięzcom ma przynieść fortunę. Będzie o tym, jak niewiele się zmienia w grze sił przez wieki ludzkiej historii.

Czytaj więcej »»

Jakiś czas temu dziennikarz Piotr Gociek zajął się fenomenem, który umknął chyba (pewnie) uwadze profesjonalnych badaczy zjawisk społecznych. Jak wiele innych zresztą – także (niestety, tylko na pozór) banalnych. Oto najpierw kasety VHS zostały zepchnięte w niebyt przez płyty DVD, a potem Blu-ray.

Czytaj więcej »»

Wiele lat temu widziałem rysuneczek, na którym przedstawiono stojące naprzeciw siebie dwa ludzkie skupiska. Jedno z nich przyjaźnie wyciągało ręce do tych stojących po drugiej stronie. Wołali do nich (w dymku) radośnie „Jesteśmy jednym narodem!”. 

Czytaj więcej »»

W piśmie – noblesse oblige, czyli szlachectwo zobowiązuje. Na długo przedtem, zanim nakaz ten pojawił się w „Maksymach i refleksjach” francuskiego pisarza Pierre’a Marca Gastona de Lévis, stanowił dla rzeczywistości pewien ideał, a przynajmniej: pożądany układ odniesienia. 

Czytaj więcej »»

„Tajemnicze miejsca na Ziemi” to strona na Facebooku, którą jakiś algorytm podrzuca mi co jakiś czas. Pokazane są tam cuda przyrody (nie piszę „niesamowite cuda przyrody”, bo cuda z natury są niesamowite), a także niezwykłe budowle i inne konstrukcje wykonane ludzką ręką (właściwie – rękami i maszynami).

Czytaj więcej »»

Film „Indeks” Janusza Kijowskiego i Andrzeja Wyszyńskiego powstawał na przełomie lat 1976 i 1977. Na ekrany kin wszedł w czasie karnawału „Solidarności”, kiedy ja miałem już indeks w kieszeni. Dzisiaj studenteria (a raczej – w dzisiejszej uniwersyteckiej nowomowie – interesariusze wewnętrzni) indeksów już nie ma. Wszystkie oceny wpisuje się do wirtualnego USOS-a. I tak słowo indeks zniknęło z akademickiej przestrzeni. Za parę lat tylko starsze roczniki będą pamiętały, co to takiego – indeks. A seminarium? Tak, są jeszcze w uniwersyteckich pokojach prowadzone seminaria. Czy pozostają one intelektualnym przeżyciem w erze modułów i sylabusów? Nie odpowiem na to pytanie. Ale przypomnę seminaria, które takim przeżyciem były.

Czytaj więcej »»

„Rozpad połowiczny” to tytuły (tak, tak – nie tytuł, a właśnie tytuły) dwóch książek socjologa Edmunda Wnuka-Lipińskiego. Jedna to powieść science fiction, druga – pisane w manierze akademickiej studium socjologiczne okresu transformacji. 

Czytaj więcej »»

W wierszu „Pisanie życiorysu” Wisława Szymborska radziła: „Ważniejsze, kto cię zna, niż kogo znasz”. To istotna życiowa porada, z której – dla własnego dobra, chociażby po to, by nie stawiać się w niezręcznej sytuacji – warto skorzystać. No cóż, nie wszyscy czytają poezję noblistki, a może, nawet czytając, nie biorą jej sobie do serca. A – powtarzam – warto, nawet jeśli wiersz Szymborskiej aż kipi od ironii...

Czytaj więcej »»