niedziela, 6 października 2024
Imieniny: PL: Artura, Fryderyki, Petry| CZ: Hanuš
_-_transp.png){kind=spacer}
/ 
Pre-teksty i Kon-teksty Łęckiego: Derby | 10.09.2024
Jestem
przekonany, że gdybym żył w Barcelonie, byłbym zaprzysięgłym kibicem klubu FC
Barcelona. Nic w tym dziwnego czy ekstrawaganckiego. Wreszcie: tyle tryumfów –
bo i mistrzostwa Hiszpanii, i Puchary Króla, i zwycięstwa w pucharach Europy,
klubowe mistrzostwa świata...
Ten tekst przeczytasz za 6 min. 30 s
Barcelona to „węcej niż klub”. Fot. Pixabay
I
Ba, nie
trzeba mieszkać w Barcelonie, by kibicować „Dumie Katalonii”. Klub przez lata
kojarzony z fenomenem Leo Messiego ma kibiców na całym świecie – także w
Polsce. Ale... Ale – o dziwo – nie wszyscy zainteresowani futbolem mieszkańcy
stolicy Katalonii kibicują klubowi Messiego. Całkiem spora ich część to fani
innego klubu z tego miasta – RCD Espanyol. Ten ma na koncie ledwie czterokrotne
zdobycie Pucharu Króla. Można zatem mieszkać w Barcelonie i nie być „culés”, czyli kibicem FC Barcelona. I
jednocześnie można mieszkać tysiące kilometrów od tego miasta i kibicować
klubowi Messiego czy – dzisiaj – Lewandowskiego. Oczywiście, powie ktoś i nie
bez racji, w przypadku mieszkańców Barcelony w grę wchodzą względy polityczne.
FC Barcelona kojarzona jest z katalońskim separatyzmem, wreszcie motto klubu to
„Més que un club” („Więcej niż klub”). I bywały w historii klubu takie
incydenty, jak palenie hiszpańskiej flagi czy zagłuszanie hiszpańskiego hymnu.
A już całkiem niedawno jeden z bardziej rozpoznawalnych graczy Barcelony,
Carles Puyol przed finałowym spotkaniem o Puchar Króla z Realem Madryt rzucił w
stronę przeciwników – a teraz zdobędziemy jeszcze puchar waszego króla...II
Inne piękne
miasto Hiszpanii z dwoma liczącymi się na Półwyspie Pirenejskim i w Europie
klubami dzieli się ideologicznie – bardziej utytułowana FC Sewilla kojarzona
jest z lewicą, gdy reprezentujący to samo miasto Betis – z prawicą. Oczywiście
można – i często nie bezzasadnie – przypisywać ideologiczne sympatie kibicom
różnych klubów piłkarskich, może na przykład prawicowe sympatie kibiców Lazio
Rzym w naturalny sposób równoważone są przez lewicowe nastawienie kibiców AS
Roma. Ale czy tak jest – nie wiem. I nie sprawdzam tego nie z lenistwa. Po
prostu wydaje mi się, że zróżnicowania w politycznych czy ideologicznych dla ich
najbardziej zaciekłych kibiców nie mają tu decydującego jednak znaczenia. No,
może inaczej jest w Glasgow podzielonym na protestanckich kibiców Rangersów i
katolickich – Celtiku.III
Manchester –
podzielony na fanów City i United; jak przekonuje mnie mój przyjaciel Robert
„Milord” Kowalski, który zna angielski futbol od podszewki: „W samym mieście
nie ma zwolenników United, ci są tylko na obrzeżach miasta”. Tyle że Robert
jest od ponad pół wieku zażartym kibicem Liverpoolu, a nie mają fani tego klubu
większego wroga niż Manchester United – przesłał mi nawet zdjęcie koszulki z
napisem „Even Jesus hates Man U”, czyli „Nawet Jezus nienawidzi Manchesteru
United”. A właśnie Liverpool... Jako miasto, nie klub – wydawałoby się, że w
naturalny i bezdyskusyjny sposób dzieli tu kibiców rzeka Mersey, jedna jej
strona kibicuje klubowi Liverpool FC, druga – Evertonowi. A jednak – co
ciekawe, a nawet zaskakujące – podziały w mieście Liverpool sięgają rodzin,
część familii kibicuje Evertonowi, część – jej znacznie bardziej utytułowanemu
konkurentowi. Po tragedii na Hillsborough w 1989, kiedy w trakcie meczu Pucharu
Anglii FC Liverpool vs. Nottingham Forest wskutek błędów organizatorów
spotkania zginęła prawie setka kibiców z Liverpoolu – opłakiwało ich całe
miasto.IV
W Monachium
też są dwa kluby – jeden utytułowany – to oczywiście Bayern i jeden z
tradycjami TSV 1860 Monachium, którego największym międzynarodowym sukcesem
jest dotarcie do finału Pucharu Europy Zdobywców Pucharów w 1965 roku; mistrzem
RFN był ten klub tylko raz, w 1966, Puchar Niemiec też zdobył tylko dwa razy i to
w czasach zamierzchłej przeszłości. I co? I TSV 1860 także ma zaprzysięgłych
kibiców. Hamburg – bogate w tytuły HSV i marginalne w świadomości kibiców z
innych krajów, St. Pauli. Berlin – to samo: bogata Hertha i robotniczy Union. Dalej
– Madryt. Dwa najbardziej znane (i utytułowane) kluby to oczywiście Real i
Atletico, ale w hiszpańskiej ekstraklasie to wszak nie wszystkie kluby ze
stolicy Hiszpanii. I wszystkie mają swoich wiernych kibiców. A przecież mogłoby
się wydawać, że mieszkając w mieście „królewskich” z Madrytu, którzy w swej
historii kilkunastokrotnie wznosili Puchar Ligi Mistrzów, wszyscy powinni
kibicować im właśnie. A tak nie jest. A w Polsce? Wiadomo – Kraków: Wisła i
Cracovia; Łódź: ŁKS i Widzew; Warszawa: Legia i Polonia; Poznań: Lech i Warta.
Kiedyś w Chorzowie rywalizował w meczach ekstraklasy z Ruchem – i to nie bez
sukcesów – miejscowy AKS. V
Na deser
zostawiłem Mediolan – tam na legendarnym San Siro rozgrywają swoje mecze dwa
wielkie kluby: AC Milan i Inter. Miałem niedawno okazję odwiedzić w tym mieście
nie tylko La Scalę (tym bardziej zainteresowana była moja żona), ale także stadionowy
sklep. Otóż jest on podzielony na dwie części – jedna dla fanów AC Milan, druga
– Interu. Przejścia pomiędzy nimi nie zaznacza żadna wyznaczona kratami
granica, można przechodzić spokojnie z jednej do drugiej. Nie jestem fanem
żadnego z mediolańskich klubów. Kubek z nadrukiem AC Milan kupiłem, bo po
prostu mi się spodobał.VI
Co chciałem przekazać
pisząc ten felieton? Otóż – jestem piłkarskim fanem, podzielam wszystkie emocje
futbolowych kibiców (i nawet bardzo). Niemniej z wykształcenia i wykonywanego
zawodu jestem socjologiem. Nie widzę zresztą potrzeby, by przywoływać tu
wszystkie socjologiczne ujęcia przeciwstawiania „swoich” i „obcych” .
Poprzestanę na przytoczeniu klasycznego fragmentu „Folkways” Williama G. Sumnera „(…) rodzi się rozróżnienie pomiędzy
nami, my-grupą lub grupą własną i wszystkimi pozostałymi, lub grupami innych,
grupami obcymi. (…) Lojalność wobec grupy własnej, poświęcenie dla niej oraz
nienawiść i pogarda dla ludzi spoza grupy, braterstwo wewnątrz, wojna na
zewnątrz – wszystko to powstaje jednocześnie jako produkt tej samej sytuacji”.
I ta opozycja – w pełni doceniając wysiłki, tych wszystkich, którzy chcieliby ją
wyeliminować muszę skonstatować, że jak dotychczas się to nie udało. Wydaje mi
się, że dobrym krokiem jest stworzenie takiej atmosfery, by sytuacja
przypominała wspomniany sklepik na San Siro – by w spokoju różnić się jeśli już
nie „pięknie”, to przynajmniej dla wszystkich znośnie. Cywilizowanie.Krzysztof Łęcki
