Wiadomości

Cieszyn, apel pod Wałką: o tym nigdy nie wolno zapomnieć | 20.03.2023

W poniedziałek 20 marca przy pomniku ofiar egzekucji „Pod Wałką” w Cieszynie odbył się uroczysty apel – po raz pierwszy z pełnym ceremoniałem wojskowym – w 81. rocznicę zamordowania 24 mieszkańców Śląska Cieszyńskiego przez hitlerowskiego okupanta. – Jesteśmy wspólnie odpowiedzialni za to, żeby zachować żywą pamięć – mówiła burmistrz Cieszyna Gabriela Staszkiewicz.

Ten tekst przeczytasz za 2 min. 45 s

Img Kwiaty pod pomnikiem pod Wałką złożyli m.in. przedstawiciele Kongresu Polaków w RC Józef Szymeczek i Małgorzata Rakowska. Fot. ŁUKASZ KLIMANIEC

Kwiaty pod pomnikiem pod Wałką złożyli m.in. przedstawiciele Kongresu Polaków w RC Józef Szymeczek i Małgorzata Rakowska. Fot. ŁUKASZ KLIMANIEC

Pamięć o makabrycznym wydarzeniu z 20 marca 1942 roku zawsze gromadzi pod Wałką mnóstwo osób. W poniedziałek uroczystości nadano szczególny charakter – apel pod Wałką po raz pierwszy został przeprowadzony z pełnym ceremoniałem wojskowym: była kompania honorowa 133. batalionu lekkiej piechoty z Cieszyna, poczty flagowy i sztandarowy, asysta i salwa honorowa, hymn Polski, „My, Pierwsza Brygada” oraz „Rota”.

Gabriela Staszkiewicz, burmistrz Cieszyna, zacytowała fragment testamentu, jaki Rudolf Gabzdyl z Pogwizdowa zdołał przekazać żonie na dwóch kartkach zapisanych chemicznym ołówkiem i wciśniętych do kieszeni płaszcza.

– Pozostali zamordowani nie mieli takiej możliwości – zaznaczyła. Matka Jana Gaszka z Godziszowa otrzymała po synu zegarek z rozbitym szkiełkiem i uszkodzone okulary. Żona Rudolfa Szostoka z Wiślicy wraz z zawiadomieniem dostała paczkę z bielizną osobistą męża. Rodzice Alojzego Szotkowskiego z Mostów k. Jabłonkowa dostali urzędową wiadomość o wykonaniu wyroku i pozwolenie do przybycia do gestapo po odbiór odzieży. Żonę Alojzego Zuberka z Cieszyna poinformowano, że mąż zmarł, ale ciepła bielizna, ubranie, nowe buty, srebrny pierścionek, zegarek i płaszcz nie zostały jej zwrócone.

Staszkiewicz przypomniała, że o zbiorowej, publicznej egzekucji w Cieszynie pozostała żywa pamięć. We wrześniu 1945 roku na miejscu kaźni postawiono brzozowy krzyż, a 10 lat później stanął okazały pomnik odsłonięty 11 września 1955 roku.

– W 81. rocznicę stoję przed państwem z apelem, byśmy wszyscy dawali świadectwo prawdzie i pamięci o bohaterach i ich walce. To nasza odpowiedzialność. Nie wolno nam zapominać bolesnego przesłania, jakie płynie z tego miejsca. Jesteśmy wspólnie odpowiedzialni za to, by zachować żywą pamięć – mówiła.

Kwiaty pod pomnikiem złożyli m.in. przedstawiciele Konsulatu Generalnego RP w Ostrawie, władze Cieszyna, przedstawiciele powiatu cieszyńskiego, posłowie RP, przedstawiciele Kongresu Polaków w RC, Rodziny Katyńskiej w RC oraz cieszyńskich szkół i środowisk kombatanckich.

20 marca 1942 roku hitlerowcy w pokazowej egzekucji powiesili pod Wałką 24 Polaków, żołnierzy Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej, którzy pochodzili z obu stron Olzy m.in. z Bystrzycy, Cierlicka Górnego, Gutów, Ligotki Kameralnej, Łyżbic, Mostów koło Jabłonkowa i Wędryni. Była to największa zbiorowa egzekucja o charakterze pokazowym na Śląsku Cieszyńskim podczas II wojny światowej.

Powrót do przeglądu