Wiadomości

Czeski Cieszyn: Była szlifiernia doszlifowana architektonicznie. Ruszyła jej rewitalizacja | 20.03.2023

Po 140 latach historii budynek byłej szlifierni szkła w Czeskim Cieszynie (a pierwotnie cieszyńskiej gazowni) czeka nowy rozdział. Do końca roku w obiekcie na rogu Strzelniczej i Fabrycznej mają powstać nowe przestrzenie handlowe i biurowe. Za projekt rewitalizacji odpowiadają architekci z Zaolzia. Zobaczcie wizualizacje!

Ten tekst przeczytasz za 4 min.

Fot. Szymon Brandys

Historia byłej szlifierni sięga lat 80. XIX wieku, kiedy to ówczesny burmistrz Cieszyna Johann Demel zainicjował budowę gazowni miejskiej, która dostarczała gaz węglowy do odbiorców po obu stronach rzeki Olzy.

Budynek sąsiadujący naprzeciwko z naszą redakcją został zaprojektowany przez miejskiego inżyniera Carla Khünla, autora wielu cieszyńskich budowli z tego okresu (prowadził m.in. prace budowlane ówczesnej Szkoły Ludowej w Cieszynie, czyli dzisiejszego II Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika). Budowa została zrealizowana przez firmę Fritz-Fulda, zaś nadzór budowlany sprawowała wiedeńska spółka Muttone-Kurz.

Obecna rewitalizacja starego budynku to inicjatywa prywatna. — Nasz klient kupił obiekt z historią i najpierw chciał przywrócić jego pierwotny austro-węgierski charakter. Niestety w czasach socjalizmu w ceglaną konstrukcję wbudowano żelbetonowy szkielet wzmacniający i musieliśmy szukać innych form wyrazu — wyjaśnia Katarzyna Jursa Pielesz z czeskocieszyńskiego biura FRIS Architekti.

Fot. ARC/brusirnatesin.cz

Gazownia miejska funkcjonowała aż do lat 60. XX wieku. W 1968 roku obiekt został przebudowany na szlifiernię szkła. Później na początku lat 90. zakład przejął prywatny właściciel, jego nazwę zmieniono na Czechoglass, ale życie spółki nie trwało zbyt długo i po kilku latach zawieszono produkcję. Sam obiekt stał się nieużytkiem, w ostatnich latach gościło tam Centrum Wolnego Czasu prowadzone przez stowarzyszenie motocyklistów G.M.U. W 2017 roku jednak cały kompleks kupił Marek Symanek z Czeskiego Cieszyna, który postanowił uratować to miejsce.

— Mieszkam tutaj od urodzenia i na niektóre rzeczy w tym mieście nie da się nawet patrzeć. Dlatego też postanowiłem coś zmienić i wpisać się w proces ożywiania ulicy Strzelniczej — mówił w rozmowie z „Głosem”. Jak dodał, część zabudowań trzeba było wyburzyć, a to, co można wykorzystać, zostanie zachowane.

Razem z inwestorem małżeństwo architektów z Czeskiego Cieszyna doszło do wniosku, że skoro z powodów konstrukcyjnych zachowanie historycznego charakteru budynku nie jest możliwe, to architektoniczną narrację o przeszłości przedstawiać będą elementy wnętrza. — Długo zastanawialiśmy się, co zrobić, by nie był to tylko szarobury przeciętny obiekt — dodała Jursa Pielesz.

Adaptacja całego kompleksu została zatem zaprojektowana w sposób, który szanuje jego charakter industrialny, a jednocześnie wizualnie otwiera dotychczas zamknięty od ulicy teren na resztę miejskiej przestrzeni. „Wnętrza budynku głównego powinny szokować swoją bezpośredniością i prezentować wszystko to, przez co ten obiekt przeszedł w swojej historii” — czytamy w opisie projektu architektonicznego. Byłą szlifiernię pokryje zielony dach, który ma poprawić warunki pracy. W środku na piętrze (z wejściem po schodach z zewnątrz) będą się bowiem mieściły przestrzenie biurowe o powierzchni 212 m kw. Nieco więcej miejsca, bo 281 m kw., można będzie zagospodarować (przede wszystkim jako powierzchnie handlowe) na parterze, do którego prowadzić będą wejścia bezpośrednio od ulicy Strzelniczej. Podwórze ma z kolei służyć jako strefa wypoczynkowa. Zachowany zostanie także komin, który widoczny będzie z zewnątrz.

— Żelbetonowa konstrukcja ma też swoje pozytywne strony, bo to właśnie dzięki niej obiekt nie tylko przetrwał do dziś, ale też można go elastycznie dzielić według potrzeb — uzupełnia inwestor, przyznając jednocześnie, że to dopiero początek prac remontowych.

Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, to Szlifiernia w nowej odsłonie wpisze się w miejski krajobraz centrum Czeskiego Cieszyna w przyszłym roku.