Wiadomości

Pieśni postne, czyli droga przez mękę. "Spotkanie szersznikowskie" z dr Małgorzatą Kiereś | 31.03.2023

U progu Wielkiego Tygodnia w Sali Rzymskiej Muzeum Śląska Cieszyńskiego rozbrzmiały pokutne i postne pieśni znane z kancjonałów ewangelickich i katolickich. Dr Małgorzata Kiereś z Istebnej, znana badaczka regionu, opowieścią o antropologii Męki Chrystusa w XVII i XVIII-wiecznych pieśniach pokutnych i pasyjnych Śląska Cieszyńskiego wprowadziła uczestników w atmosferę zbliżających się dni.

Ten tekst przeczytasz za 2 min. 30 s

Dr Małgorzata Kiereś środowym wykładem wprowadziła uczestników w atmosferę Wielkiego Tygodnia. Fot. ŁUKASZ KLIMANIEC

Kiedy zaczęłam szukać materiałów na temat pieśni, krzyża i tej symboliki, która dotykałaby naszej cieszyńskiej ziemi, to z bólem serca stwierdziłam, że pod względem badawczym jesteśmy do tyłu – wyznała dr Małgorzata Kiereś, bohaterka środowego „Spotkania szersznikowskiego” w Muzeum Śląska Cieszyńskiego, które spotkało się z dużym odzewem publiczności.

Dużym atutem wydarzenia była możliwość wysłuchania pieśni pokutnych i postnych w wykonaniu obecnej na sali kobiecej grupy śpiewaczej „Baby z gronia” oraz tych, jakie podczas badań zarejestrowała dr Kiereś.

Temat, któremu się poświęciła, nie ma do tej pory swoich opracowań naukowych, dlatego omawiając to zagadnienie badaczka z Istebnej zastrzegła, by jej prezentację traktować jako refleksję i dążenie do tego, by w ciągu roku lub dwóch powstała fachowa publikacja.

Dr Małgorzata Kiereś zauważyła, że w polskim Kościele – protestanckim i katolickim – pieśni postne i pokutne po soborze trydenckim nabrały innego sposobu obrazowania męki Chrystusa, która jest w nich przerysowana. Uczestnicy spotkania usłyszeli zarejestrowaną na wideo protestancką pieśń z kancjonału Jerzego Heczki „Pięć jest studni” w wykonaniu grupy Stejizbianki.

– Podczas badań uzmysłowiłam sobie, że to chyba ostatnie dwie, trzy osoby, które jeszcze potrafiły ją zaśpiewać – przyznała dr Kiereś. W pieśniach ukazane są kolejne etapy męki Chrystusa. Do pojmania Zbawiciela odnosi się pieśń z XVII wieku „Ogrodzie oliwny” zapisana w kancjonale ks. Jana Siedleckiego, która liczy aż 39 zwrotek. W tradycji ludowej pojmanie Chrystusa wiązało się także ze zwyczajem obmywania o północy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek. Taki obrzęd przetrwał do dziś m.in. w Istebnej.

Zapomnianym już zwyczajem, jaki na Śląsku Cieszyńskim był kultywowany do 1939 roku, było „chodzenie morzannek”, czyli postnych kolędniczek, które przychodziły do domostw i śpiewały pieśń z kancjonału ks. Antoniego Janusza „Podziękujmy Chrystu Panu” (ta pieśń jest także w kancjonale ks. Heczki). Dr Małgorzata Kiereś zaprezentowała nagrania dwóch wersji tej pieśni – każda miała inną melodię. Pokazała też unikatowe zdjęcia dziewcząt, które chodziły po Istebnej jako „morzanny”.

Cały tekst w papierowym wydaniu "Głosu"

GALERIE Małgorzata Kiereś - spotkanie szersznikowskie

Powrót do przeglądu