piątek, 31 marca 2023
Imieniny: PL: Balbiny, Kamila, Kornelii| CZ: Kvido
Glos Live
GAZETA POLAKÓW W REPUBLICE CZESKIEJ
Ukazuje się od 1945 roku
Nahoru

175 lat temu urodził się Jan Kubisz, nauczyciel, poeta i działacz narodowy  | 24.01.2023

24 stycznia przypada 175 rocznica urodzin Jana Kubisza, wybitnego nauczyciela, poety, autora tak znanych utworów jak „Nad Olzą”, czy słów pieśni „Ojcowski dom”.

Jan Kubisz - zdjęcie z książki "Z niwy śląskiej" (1902) Fot. Wikipedia

Jan Kubisz urodził się 24 stycznia 1848 r. w Końskiej, jednak większą część swojego życia związał z Gnojnikiem, w którym zamieszkał po ukończeniu edukacji (cztery klasy cieszyńskiego gimnazjum ewangelickiego, a następnie dwa lata w seminarium nauczycielskim w Cieszynie).

Praca jako nauczyciela i kierownika szkoły w Gnojniku była jego jedyną posadą. W gnojnickiej szkole ludowej Jan Kubisz uczył nieprzerwanie od 1869 r. aż do przejścia na emeryturę w 1910 r., a więc przez ponad 40 lat. To właśnie w Gnojniku założył rodzinę, zbudował dom, pielęgnował przydomowy ogród i hodował ptaki.

Pierwszą jego żoną była Malwina z domu Pustówka. W roku 1910 roku po przejściu na emeryturę, Jan Kubisz przeprowadził się do nowego, secesyjnego domu z ogrodem w Gnojniku. Mieszkał tu ze swoją drugą żoną Marią z domu Broda i ich siedmiorgiem dzieci do końca swoich (zmarł 26 marca 1929 i spoczął na miejscowym cmentarzu).

Spośród jego dzieci Tadeusz (1880-1964) był właścicielem atelier fotograficznego w Cieszynie, Jan (1885-1948) był lekarzem i dyrektorem Szpitala Śląskiego w Cieszynie, Anna (1887-1969) została żoną ks. Karola Kotuli, Karol Bronisław (1905-1981) został duchownym ewangelickim, a Andrzej (1905-1998) był publicystą i redaktorem „Głosu Ludu”.

Swą wieloletnią aktywność zawodową i społeczną Jan Kubisz poświęcił pracy na rzecz polskości Śląska Cieszyńskiego. Działał m.in. w Towarzystwie Pedagogicznym, Czytelni Ludowej, Towarzystwie Ewangelickim Oświaty Ludowej, Związku Nauczycieli Ewangelickich i Macierzy Szkolnej.

Pod wpływem poezji Adama Mickiewicza, pisał utwory ukazujące piękno rodzinnej ziemi, przepojone uczuciami patriotycznymi i religijnymi. Swój pierwszy tomik poezji pt. Niezapominajka wydał w 1882 roku, a jego słynny wiersz „Do Olzy” (bardziej znany pod tytułem „Płyniesz Olzo”), śpiewany na nutę „Wisło moja”, stał się hymnem Śląska Cieszyńskiego, w szczególności Zaolzia. Napisał także słowa popularnej i często wykonywanej na śląsku Cieszyńskim pieśni „Ojcowski dom”.

Jego utwory drukowane były w prasie polskiej  „Gwiazdce Cieszyńskiej” oraz „Przyjacielu Ludu”. Pojawiały się także w formie książkowej w tomikach „Niezapominajka” (1882), „Śpiewy starego Jakuba” (1889), „Z niwy śląskiej” (1902).

Dzieło życia Jana Kubisza, świadka i uczestnika kilkudziesięciu lat historii Śląska Cieszyńskiego, stanowi spisany u schyłku jego życia „Pamiętnik starego nauczyciela” (1928), uznawany za jedną z najpiękniejszych książek o Śląsku Cieszyńskim.

Egzemplarz „Pamiętnika starego nauczyciela” ze zbiorów Książnicy Cieszyńskiej można znaleźć on-line pod adresem: https://sbc.org.pl/dlibra/publication/16929

  

 



Może Cię zainteresować.