– Cechą szczególną tej publikacji jest zilustrowanie po raz pierwszy całokształtu działań rządu RP na uchodźstwie wobec Żydów. Dotychczas naukowcy i badacze koncentrowali się na pojedynczych osobach, wydarzeniach czy aspektach, nie ukazując jednakże pełnego spektrum działań podejmowanych przez rząd, w tym przede wszystkim przez jego służby dyplomatyczno-konsularne – przekazał Polskiej Agencji Prasowej historyk, redaktor tomu – Piotr Długołęcki z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

– Zebranie w jednym tomie dokumentów pochodzących z wielu krajowych i zagranicznych archiwów pozwoliło na wykazanie, iż szeroko zakrojony wysiłek pomocowy nie miał incydentalnego charakteru, lecz stanowił jeden z najważniejszych aspektów polityki rządu RP na uchodźstwie – dodał.

Historyk zaznaczył też, że udokumentowane w tomie działania pozwalają na postawienie tezy, że „polscy urzędnicy i dyplomaci zorganizowali jedną z największych akcji pomocy Żydom przeprowadzonych przez służby dyplomatyczne jakiegokolwiek kraju w czasie II wojny światowej”. W rezultacie publikowane archiwalia ukazują systemowość i masowy charakter pomocowych zabiegów polskiej służby dyplomatyczno-konsularnej, podejmowanych we wszystkich fazach wojny.

Odnosząc się do pytania PAP o opinię o polskim antysemityzmie i o tym, że Polacy w czasie wojny nie tylko pomagali Żydom, ale ich krzywdzili, historyk zwrócił uwagę, że kwestia historii stosunków polsko-żydowskich jest tematem wywołującym emocjonalne dyskusje, które daleko wykraczają poza sferę badań naukowych. – Nie wydaje się też, aby temperatura tej dyskusji uległa w najbliższym czasie znaczącemu obniżeniu – dodał.

– Dotychczas naukowcy opisujący zagładę ludności żydowskiej na okupowanych ziemiach polskich koncentrowali się zwykle na opisie losu ofiar oraz przedstawieniu planów i zbrodni niemieckich. Zainteresowania badaczy – zwłaszcza w ostatnich latach – budziły także postawy i reakcje ludności polskiej w okupowanym kraju, szczególnie intensywnie po publikacji pracy Jana Tomasza Grossa o zbrodni w Jedwabnem – przypomniał Długołęcki, dodając przy tym, że celem przygotowanego przez niego tomu źródeł było poszerzenie dotychczasowej perspektywy i udokumentowanie specyficznego fragmentu działalności rządu RP na uchodźstwie poprzez skoncentrowanie się na służbie dyplomatyczno-konsularnej czy pomocy realizowanej przez przedstawicielstwa Ministerstwa Pracy i Pomocy Społecznej.