sobota, 20 kwietnia 2024
Imieniny: PL: Agnieszki, Amalii, Czecha| CZ: Marcela
_-_transp.png){kind=spacer}
/ 
Polska: Po raz pierwszy w historii 20 czerwca obchodzimy Narodowy Dzień Powstań Śląskich | 20.06.2022
20 czerwca po raz pierwszy w Polsce obchodzony jest Narodowy Dzień Powstań Śląskich. To święto państwowe ma upamiętniać trzy zrywy z lat 1919–1921 i czcić ich bohaterskich uczestników, którzy "wywalczyli przyłączenie części Górnego Śląska do odrodzonej Rzeczypospolitej". Powstania mają także swój zaolziański wątek.
Ten tekst przeczytasz za 4 min.
Niezidentyfikowana grupa powstańców śląskich. Fot. Śląska Biblioteka Cyfrowa
Jak pisze Krzysztof Szelong, dyrektor Książnicy Cieszyńskiej w Cieszynie, "Powstania Śląskie nie są na ogół kojarzone ze Śląskiej Cieszyńskim, z którego perspektywy wydają się wydarzeniami odległymi i pozbawionymi związku z dziejami nadolziańskiego regionu. Tymczasem to właśnie na Śląsku Cieszyńskim, a ściślej w położonych nieopodal Frysztatu Piotrowicach (na terenie dzisiejszego Zaolzia) 16 sierpnia 1919 r. zapadła decyzja o zdetonowaniu I Powstania Śląskiego i to stamtąd o drugiej w nocy dnia 17 sierpnia wyprowadzono pierwsze powstańcze uderzenie na sąsiadujące z Piotrowicami Gołkowice. To również na Śląsku Cieszyńskim, w Piotrowicach, Strumieniu i Dziedzicach ulokowane były obozy dla górnośląskich uchodźców, którzy stali się ofiarami niemieckich represji."
Wybór daty obchodów nowego święta narodowego w Polsce nie jest przypadkowy, ponieważ 20 czerwca nawiązuje do powszechnej w świadomości Ślązaków daty wjazdu do Katowic w 1922 r. wojska polskiego na czele z gen. broni Stanisławem Szeptyckim.
Inicjatywę ustawodawczą w sprawie ustanowienia Narodowego Dnia Powstań Śląskich podjął prezydent Andrzej Duda. Sejmik Województwa Śląskiego zwrócił się do prezydenta z apelem o ustanowienie Narodowego Dnia Powstań Śląskich. Z podobnym apelem zwróciły się także inne organizacje, m.in. Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Polski Śląsk. "Popierając ten postulat, prezydent RP występuje z niniejszą inicjatywą ustawodawczą - podobnie jak to miało miejsce w przypadku ustanowienia Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego" - wyjaśniono w uzasadnieniu do projektu ustawy.
12 maja ustawę o ustanowieniu Narodowego Dnia Powstań Śląskich przyjął Sejm; 18 maja za ustanowieniem nowego święta państwowego opowiedział się Senat. 7 czerwca prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o ustanowieniu Narodowego Dnia Powstań Śląskich podczas uroczystości w Auli im. Bolesława Szabelskiego Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, gdzie odbyło się pierwsze posiedzenie Sejmu Śląskiego i gdzie obradował on przez pierwszych siedem lat, do czasu wzniesienia w Katowicach gmachu Województwa i Sejmu Śląskiego.
"Dzisiaj, w dobie, kiedy wojna jest za naszą granicą, kiedy obce mocarstwo naszym sąsiadom wydziera ich ziemie i burzy ich domy, nawet my, którzy nigdy nie widzieliśmy na własne oczy wojny, tutaj w Polsce, rozumiemy to z wyrazistością, jakiej nie było nigdy dotąd, co to znaczy mieć ojczyznę, co to znaczy samemu stanowić o sobie, co to znaczy móc budować własne bezpieczeństwo i co to znaczy móc zapewnić bezpieczeństwo własnej rodzinie" - podkreślił Andrzej Duda w trakcie uroczystości podpisania ustawy.
"Dziękuję, że poprzez ustanowienie tego święta - Narodowego Dnia Powstań Śląskich - będziemy to poczucie odpowiedzialności budowali także w kolejnych pokoleniach naszych rodaków, żyjących, wierzę w to głęboko, w wolnej, suwerennej, niepodległej Polsce, której immanentną częścią jest Śląsk, historycznie i pod każdym względem bardzo mocno w nią wpisany" - dodał prezydent.
Powstania Śląskie to trzy konflikty na Górnym Śląsku pomiędzy ludnością polską a niemiecką w latach 1919-21. I Powstanie Śląskie było spontanicznym zrywem polskiej ludności, którego celem miało być przyłączenie Górnego Śląska do Polski. W maju 1919 r. na konferencji w Wersalu zadecydowano, że o przynależności atrakcyjnych gospodarczo terenów Śląska przesądzi plebiscyt. Wobec trudności gospodarczych w regionie pracę przerwało 40 kopalń. Górnicy nie otrzymywali pensji, zdecydowali się na strajk generalny. 15 sierpnia 1919 r. przed bramą kopalni Mysłowice zgromadziło się ok. 3 tys. górników wraz z rodzinami, żądając wypłaty zaległych wynagrodzeń. Niemcy otworzyli ogień, zabijając siedmiu górników, dwie kobiety oraz trzynastoletniego chłopca.
