Leksykon poza dostarczeniem wiedzy o ludziach, polskim życiu organizacyjnym, ich dziejach i dorobku jest także hołdem dla dorobku dla Polaków na ziemiach czeskich i słowackich ludności, którzy praktycznie cały czas funkcjonując poza granicami niepodległej Ojczyzny, oparta na plebejskim charakterze jej mieszkańców, zróżnicowani konfesyjnie, wytworzyli własną plebejską kulturę, która znalazła uznanie polskiej kultury narodowej i jest ważnym jej składnikiem. Ludność ta uznała bowiem, iż warunkiem jej tożsamości narodowej jest aktywność społeczna, chęć wspólnego działania, troska o wysoki poziom gospodarczy życia, obrona wytworzonych wartości, nawet gdy warunki takim działaniom nie sprzyjały.