Bambik, cringe, git, lol, zgerypała. Młodzieżowe Słowo Roku 2023. Oto finałowa dwudziestka | 16.11.2023
Zakończył się pierwszy etap plebiscytu PWN – Młodzieżowe
Słowo Roku 2023, w którym Internauci zgłosili prawie 18 tysięcy słów i wyrażeń.
Jury wyłoniło finałową dwudziestkę. Teraz zaczyna się kolejny etap konkursu, w którym
każdy może oddać głos na swojego faworyta. Termin do 30 listopada 2023.
Ten tekst przeczytasz za 8 min. 15 s
W plebiscycie, jak co roku, pojawiły się nowe wyrazy, inspirowane komunikacją w ramach mediów, gier i codziennych kontaktów. Fot. Pixabay.com
Młodzieżowe
Słowo Roku to plebiscyt organizowany przez Wydawnictwo
Naukowe PWN pod patronatem naukowym Uniwersytetu Warszawskiego. Jest
przedsięwzięciem popularyzującym język polski wśród młodzieży, zapoczątkowanym
w 2016 roku w ramach projektu Słowa klucze i programu Narodowego Centrum Kultury
„Ojczysty – dodaj do ulubionych”.
Tegoroczna edycja plebiscytu PWN na Młodzieżowo Słowo Roku
jest już ósmą. Jednak jak co roku pojawiły się nowe wyrazy, inspirowane
komunikacją w ramach mediów, gier i codziennych kontaktów, ale także znowu
ujawnili się „dobrzy znajomi”, a więc słowa, które niemal na stałe weszły do
języka młodzieży.
Finałowa lista słów i wyrażeń
(w kolejności alfabetycznej):
bambik, baza, bratku/bruh, cringe, delulu, drillowiec, FR/for real, git, imo, LOL, NPC, odklejka, oporowo, rel, rizz, side-eye, sigma, slay, zgerypała
(poniżej znajdziecie znaczenie tych słów)
– Pierwszy etap tegorocznego plebiscytu dowodzi, że język
młodzieży docenia wartości odwołujące się do prawdy i autentyczności. Ta
pierwsza może być ujmowana w bardzo klasycznym, prostym rozumieniu – jako
zgodność z rzeczywistością, ale także porządek i logika rzeczy, ta druga – jako
sposób reakcji na informacje czy treści, z którymi styka się człowiek lub też
jako styl życia we współczesnym świecie – uważa prof. dr hab. Anna Wileczek
(Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), przewodnicząca jury.
Bartek Chaciński ("Polityka") w swoim komentarzu odnotowuje,
że w tym roku w plebiscycie znalazło się wiele zgłoszeń odnoszących się do
dbałości i uwagi (czasem przesadnej) przykładanej przez młodych mężczyzn do
własnego wyglądu i szyku. Część z nich została przeniesiona na nasz grunt z
krajów anglosaskich, gdzie została spopularyzowana przez sławnych youtuberów i
raperów. Z kolei prof. dr hab. Marek Łaziński (Uniwersytet Warszawski), zwraca
uwagę na wieloznaczne słowa, które od dekad funkcjonują w wielu wariantach w
młodzieżowym slangu.
Głosowanie trwa do 30 listopada. Głosować można klikając --->TUTAJ
A co to w ogóle znaczy?
- bambik - żółtodziób, nieudacznik, słabeusz, początkujący
albo gorszy gracz, zawodnik. Określenie pejoratywne lub ironiczne, czasem
żartobliwe (w nawiązaniu do wiralowej piosenki o bambiku z gry wideo
„Fortnite”, który „nie ma V-dolców”, czyli waluty używanej w tej grze)
- baza – wyraz aprobaty, uznanie dla czyjejś opinii,
zwłaszcza wygłaszanej z odwagą lub kontrowersyjnej. W Polsce od dawna także
składnik popularnego określenia „czaić bazę” (wiedzieć, rozumieć). W tym
znaczenie jest kalką z angielskiego based, opisującego kogoś, kto głosi poglądy
na bazie samodzielnie zdobytej wiedzy i zdrowego rozsądku. O samej osobie – jak
i jej poglądach – mawia się też, że jest zbazowany
- bratku/
bruh – zwrot do kumpla, przyjaciela, ziomka (dawne bracie, brachu), występujące
też w wersji zapożyczonej z angielskiego (brother, skrócone bro)’. Bruh bywa
synonimem bratku, częściej jednak ma znaczenie osobne – jako westchnienie
wyrażające frustrację i niezadowolenie, czasem zdumienie, odpowiednik o,
bracie! (albo nawet daj spokój)
- cringe – coś
żenującego, obciachowego, wywołującego wstyd lub niesmak. Wersja
przymiotnikowa: cringe'owy (krindżowy). Czasownikowa: krindżować (np. to mnie
krindżuje, ew. krindżuję, kiedy to widzę). Synonimem tej ostatniej formy jest
mrozić. W jęz. ang. cringe to tyle co wzdrygnąć się. Mówi się więc często o
dreszczu żenady
- delulu – od
ang. delusional ‘cierpiący na urojenia’. Oznacza osobę ogarniętą obsesją,
zakochaną w swoim idolu/idolce, rzadziej w osobie z bezpośredniego otoczenia, i
wierzącą we wzajemność. Często spotykane w języku fanek i fanów K-popu. W
szerszym znaczeniu: osoba żyjąca w świecie urojeń, a nawet oderwana od
rzeczywistości
- drillowiec
– w podstawowym znaczeniu osoba interesująca się drillem, czyli bardziej
agresywną, mocniejszą i mroczniejszą odmianą trapu (dominującego w ostatnich
latach nurtu rapu). Gdy wykracza poza kontekst muzyczny, opisuje w sposób
pozytywny pewien luz w zachowaniu i ubiorze, częściej jednak jest pejoratywnym
określeniem wytykającym łączenie patologii, nawiązań do świata gansterskiego i
drogiej garderoby. A czasem po prostu określeniem osób noszących bardzo drogie
ubrania znanych marek
- FR/ for
real – z ang. for real ‘naprawdę, realnie, rzeczywiście, na serio’ Zazwyczaj
występuje jako wyraz zgody i aprobaty wobec wypowiedzi przedmówcy; (real i rel
są w zgłoszeniach podawane jako wymienne, choć pierwotne ich znaczenia są
odmienne
- git– ‘dobry, dobrze’(skrót: G); zgłaszane także w wersji gites, gitesik, gitara,
gituwa (gitówa). Słowo wieloznaczne, obecne w slangu od stu lat
- imo – skrót
od ang. in my opinion ‘moim zdaniem’. Jest akronimem zastępującym dłuższe
wyrażenia: „według mnie”, „w moim przekonaniu”
- LOL– skrótowiec od ang. lots of laugh ‘dużo śmiechu’; niegdyś odnosił się do
zaznaczania komizmu i żartu, obecnie coraz częściej występuje w wypowiedziach o
czymś niespodziewanym, zaskakujących, nieodpowiednim i wcale nieśmiesznym
- NPC– niewyróżniająca się lub nieznana osoba; ktoś, kto zachowuje się mechanicznie,
podejrzanie, dziwnie – jak postać z gry; od ang. non-player character,
non-playable character ‘postać niebędąca graczem’; polski wariant tego
skrótowca to enpecet
- odklejka
– stan oderwania od rzeczywistości lub osoba, która nie rozumie, co się dzieje,
jest nieobecna myślami, zachowuje się dziwnie lub głupkowato
- oporowo
– bardzo, dużo, najmocniej, najlepiej, ale także intensywnie pracować, robić coś
do końca. Synonim wyrażenia w opór oraz do oporu.
- rel – z ang.
relatable; ‘możliwy do powiązania z tematem’; potwierdzenie tego, co mówił
przedmówca; inaczej „czuję to samo” lub zgadzam się z tobą”.
- rizz – wyraz
pochodzi od ang. charisma. Oznacza zespół cech pozwalających na duży wpływ na
płeć przeciwną; urok; umiejętność „podrywu” i szerzej – wrażenie wywierane na
innych;
- side-eye
– tłumaczone na język polski jako „boczne oko”; Spojrzenie z ukosa wyrażające,
zdumienie, zażenowanie, niechęć, niezadowolenie; wywodzi się z memów
prezentujących twarze z tzw. „krzywym spojrzeniem”
- sigma
– określenie wywodzące się z manosfery i odnoszące się do mężczyzny niezależnego,
intrygującego, pewnego siebie. Sigma jest „samotnym wilkiem”, przekonanym o
swej nieprzeciętności, odnosi sukcesy, ale się z tym nie afiszuje.
Współcześnie, coraz częściej używane na określenie każdej osoby (także
kobiety), która cieszy się z jakiegoś osiągnięcia; wyrażenie podziwu
- slay – (z
ang. slay – ‘niszczyć, gromić’) świetnie, znakomicie; określenie czegoś, co
robi wrażenie, albo kogoś, kto wzbudza podziw, imponuje, „poraża”, np.
atrakcyjnym wyglądem; okrzyk zadowolenia. Slangowe: „you slay me” w formie
dowcipnego komentarza stosowane było już sto lat temu
- zgerypała – żartobliwy zrost wyrazowy oznaczający ocenę niedostateczną lub komentarz do
fatalnej w skutkach decyzji, nieszczęśliwego zbiegu okoliczności; niefart.
Pochodzi z cytatu: „Z gery pała, z maty kolejna”, zaczerpniętego z serialu
„Szkoła”. Słowa te stały się popularnym wiralem rozpowszechnionym w mediach
społecznościowych.
- Organizatorzy plebiscytu Młodzieżowe
Słowo Roku 2023 podjęli decyzję o usunięciu jednego ze słów z finałowej
dwudziestki. Chodzi o „kys”, którego znaczenie pochodzi od angielskiego „kill
yourself” (dosłownie „zabij się”), a
używane bywa jako „odczep się”, „koniec dyskusji”.