50 lat temu pochowano Józefa Niemca, wychowawcę pokoleń Polaków | 28.10.2024
50 lat
temu, 26 października 1974 roku, rzesze Zaolzian towarzyszyły w ostatniej
drodze na jabłonkowski cmentarz Józefowi Niemcowi, niezapomnianemu
nauczycielowi poloniście, wychowawcy pokoleń zaolziańskich Polaków –
przypomniała Książnica Cieszyńska.
Ten tekst przeczytasz za 3 min. 45 s
Polskie Gimnazjum Realne im. Juliusza Słowackiego w Orłowej. Fot. Narodowe Achiwum Cyfrowe
Józef
Niemiec urodził się 4 lipca 1891 roku w Suchej Średniej w patriotycznej
polskiej rodzinie Józefa, miejscowego kowala i Joanny z Szymeczków.
– Podstawy edukacji zdobył w
szkole ludowej w Suchej Średniej. Kontynuował naukę w Cieszynie. Przez rok
uczył się w Państwowym Seminarium Nauczycielskim, a następnie przeniósł się do
miejscowego gimnazjum polskiego, które ukończył w 1911 roku. Po maturze wstąpił
do Seminarium Duchownego w Widnawie. Nie okazało się to jednak właściwą drogą
jego powołania. Po roku Józef Niemiec podjął studia na Uniwersytecie
Jagiellońskim w Krakowie, gdzie przez dwa lata (1912-1914) studiował
polonistykę i germanistykę – napisała w biogramie Małgorzata Szelong z
Książnicy Cieszyńskiej.
Jak podała,
po wybuchu I wojny światowej przerwał studia, by powrócić na Śląsk Cieszyński.
Po rocznej przerwie podjął naukę w 1915 roku – studiował germanistykę na
Uniwersytecie Wiedeńskim. Po roku został powołany do armii austriackiej, w
której służył do 1918 roku.
W 1920 roku
ukończył studia w Uniwersytecie Jagiellońskim. Zaraz potem podjął pracę
nauczyciela języka polskiego w Prywatnym Gimnazjum Realnym Macierzy Szkolnej w
Orłowej, jedynej działającej w Czechosłowacji szkole średniej z polskim
językiem wykładowym. „Placówka w ciągu 55 lat istnienia (1909-1964)
ukształtowała rzesze wybitnych wychowanków. Znaczny udział miał w tym prof.
Józef Niemiec”.
Równolegle
uczył rodzimego języka, pedagogiki i historii wychowania w polskich klasach
przy seminarium nauczycielskim w Śląskiej Ostrawie. Wykładał psychologię w Polskiej
Szkole Gospodarstwa Domowego w Orłowej. Przez wiele lat zasiadał w komisji
egzaminacyjnej dla kandydatów na nauczycieli szkół ludowych i wydziałowych z
polskim i czeskim językiem nauczania. Recenzował podręczniki dla szkół ludowych
i wydziałowych.Po wybuchu
II wojny światowej opuścił Śląsk Cieszyński. Z dala od Zaolzia pozostał do
końca wojny, osiedlając się w Krakowie, gdzie znalazł zatrudnienie w Polskim
Urzędzie Mieszkaniowym. W rodzinne strony wrócił po wojnie. W orłowskim
gimnazjum pracował aż do emerytury w 1958 roku. Krótko był także lektorem
języka polskiego na wydziale filozoficznym uniwersytetu w Ołomuńcu (1949/1950)
oraz w gimnazjum pedagogicznym w Morawskiej Ostrawie (1950/1951).
– Józef Niemiec był
powszechnie znany i ceniony w zaolziańskim środowisku, jako działacz tutejszych
polskich organizacji – Macierzy Szkolnej, Towarzystwa Nauczycieli Polskich i
Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego. Podczas licznych prelekcji popularyzował
na Zaolziu polską literaturę i kulturę. Był uznawany za niekwestionowany
autorytet w dziedzinie poprawności językowej i najwybitniejszego polonistę na
Zaolziu – podkreśliła Małgorzata Szelong.
Jak
zaznaczyła, Niemiec w znacznym stopniu przyczynił się do utrzymania w orłowskim
gimnazjum wysokiego poziomu nauczania języka ojczystego.
– Ze
względu na podłoże gwarowe zaolziańskich uczniów pierwsze zadanie polonisty
stanowiło kształcenie poprawności językowej, drugie – zapoznawanie młodzieży z
polską literaturą. Niemiec, miłośnik literatury polskiej, zwłaszcza okresu
romantyzmu, pasję swą potrafił zaszczepić uczniom w niezrównany sposób – dodała
przedstawicielka Książnicy.
Józef
Niemiec był żonaty z Gabrielą z domu Kunz. Nie pozostawił potomków. Zmarł 19
października 1974 r. w szpitalu w Orłowej.