wtorek, 18 lutego 2025
Imieniny: PL: Konstancji, Krystiana, Sylwany| CZ: Gizela
Glos Live
/
Nahoru

Najnowsza wystawa Ośrodka Dokumentacyjnego Kongresu Polaków w RC: Bogate, choć krótkie życie Anny Ruckiej | 19.12.2024

Dom PZKO w Nydku nosi imię Anny Ruckiej. W czym niezwykła była ta kobieta, że została patronką miejsca spotkań Polaków pod Czantorią, przybliża najnowsza wystawa Ośrodka Dokumentacyjnego Kongresu Polaków w RC zatytułowana „Ofiarne życie Anny Ruckiej (1903-1944)”. W tym roku minęło 80 lat od jej tragicznej śmierci w Auschwitz.

Ten tekst przeczytasz za 5 min. 15 s
Dom rodzinny Anny Ruckiej, dziś dom PZKO. Fot. Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków w RC

Dziesięć plansz opisujących i ilustrujących bogatym materiałem zdjęciowym życie Anny Ruckiej zostało zainstalowanych jeszcze przed świętami na parterze siedziby ZG PZKO przy ul. Strzelniczej w Czeskim Cieszynie. Będzie je można oglądać do 24 stycznia.

Już teraz możemy natomiast zdradzić, że jej bohaterka, chociaż działała na wielu frontach, przez całe życie była związana z Nydkiem. Tam się urodziła, uczęszczała do szkoły ludowej, założyła rodzinę, prowadziła Koło Gospodyń Wiejskich, a w czasie II wojny światowej działalność konspiracyjną. Była jednak nazbyt zaangażowana w życie społeczne, żeby zamknąć swoje działania w granicach niewielkiej wioski pod Czantorią.

Dom, w którym Anna Rucka się urodziła i wychowała, służy obecnie jako siedziba nydeckich PZKO-wców. 2 grudnia 2017 roku został nazwany jej imieniem. Z kolei w Uliczce Cieszyńskich Kobiet od 8 lutego 2020 roku znajduje się lampa Anny Ruckiej. Wystawa powstała dzięki wsparciu Fundacji Volens. 


Do szkoły wydziałowej poszła do Cieszyna, a potem do Szkoły Gospodyń Wiejskich w Końskiej.
– Była ona utrzymywana przez Towarzystwo Rolnicze i Macierz Szkolną, a mieściła się w zabudowaniach miejscowego zamku. Jej zadaniem było przygotowanie dziewczyn do prowadzenia gospodarstwa domowego i rolnego. Działała tu Bratnia Pomoc, która organizowała wieczorki, akademie, wianki i dożynki. Nauka w tej placówce w decydujący sposób wpłynęła na życie Anny Ruckiej, wtedy jeszcze Bajtek, i jej przyszłą ofiarną pracę społeczną – zauważa autor wystawy Marian Steffek. Po zakończeniu edukacji 18-letnia Anna wyszła za mąż za pochodzącego z Gutów nauczyciela szkoły ludowej w Nydku Jerzego Ruckiego. Razem mieli trzech synów: Stanisława, Tadeusza i Jana.

Z relacji tego ostatniego, do której odwołuje się autor zamieszczonych na planszach tekstów, wynika, że ich matka często wyjeżdżała na różne zebrania. Chyba najbardziej była zaangażowana w działalność Związku Absolwentek Końszczanek, którego była współzałożycielką i zarazem przewodniczącą. Jego celem było uświadomienie narodowe, szerzenie oświaty oraz nauczanie racjonalnego prowadzenia gospodarstwa domowego, wychowywania dzieci i troski o zdrowie. Spotkania odbywały się w szkole w Końskiej, koła zakładano również w innych miejscowościach Śląska Cieszyńskiego. Niemniej aktywnie Anna Rucka udzielała się w Stowarzyszeniu Niewiast Senioratu Wschodniego, zwłaszcza w jego kole w Bystrzycy, gdzie pracowała w zarządzie i prowadziła księgę protokołów. Wspierała, wspólnie z mężem, Dom Starców „Betezda” i Dom Miłosierdzia „Sarepta” w Ligotce Kameralnej. Zasiadała w radzie redakcyjnej „Poradnika Gospodarczego” w Czeskim Cieszynie.

Trzydziestoletnia Anna Rucka. Fot. Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków w RC

Jakby było tego mało, kiedy w 1932 roku powstał Związek Gospodyń Wiejskich z biurem w siedzibie Towarzystwa Rolniczego przy ulicy Fabrycznej w Czeskim Cieszynie, nydeczanka stanęła na jego czele. Nieco później podjęła pracę zawodową – została nauczycielką w założonej w 1935 roku Szkole Gospodarczej w Nydku, w której uczył jej mąż.

Koło Gospodyń Wiejskich w Nydku. Fot. Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków w RC

Anna Rucka równie ofiarnie zajmowała się prowadzeniem domu i wychowaniem synów. Podobno wyśmienicie gotowała oraz – co niewątpliwie wiązało się z jej pracą pro publico bono – często przyjmowała gości. I to nie byle jakich. W domu Ruckich bawili m.in. poseł dr Jan Buzek z żoną, powieściopisarka Pola Gojawiczyńska czy Izabela Moszczeńska-Rzepecka, kierowniczka Sekcji Kobiet przy Światowym Związku Polaków Zagranicą, którego Anna była również członkinią. Jej aktywność na wielu polach musiała być powszechnie znana i doceniana, skoro w 1938 roku za całokształt działalności społecznej została odznaczona Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski.Po wybuchu wojny Ruccy byli tak samo aktywni jak w czasie pokoju. Z tą różnicą, że w czasie okupacji niemieckiej ich dom stał się stanicą kurierską, magazynem oraz miejscem spotkań konspiracyjnych. Anna zbierała informacje, organizowała kolportaż tajnej prasy i zbiórki na rzecz rodzin więźniów. Na odpowiedź nie było trzeba czekać długo. 14 lipca 1943 roku została aresztowana przez Gestapo. Po licznych przesłuchaniach i pobycie w więzieniach w Cieszynie, Rybniku, Katowicach i Mysłowicach została przewieziona do obozu koncentracyjnego Auschwitz i skazana na karę śmierci za zdradę stanu. Wyrok wykonano 30 czerwca 1944 roku. Pomimo to przeżyła swojego syna Stanisława, który został aresztowany za udział w ruchu oporu, a następnie stracony 15 lutego 1944 roku w egzekucji publicznej w Nawsiu.

Dom, w którym Anna Rucka się urodziła i wychowała, służy obecnie jako siedziba nydeckich PZKO-wców. 2 grudnia 2017 roku został nazwany jej imieniem. Z kolei w Uliczce Cieszyńskich Kobiet od 8 lutego 2020 roku znajduje się lampa Anny Ruckiej. Wystawa powstała dzięki wsparciu Fundacji Volens.



Może Cię zainteresować.