Uważnie przeczytałam reakcje czytelników „Głosu” i „Zwrotu” i chciałabym odnieść się do kilku poruszonych kwestii. Jeśli chodzi o strój ludowy, rozmowa na ten temat dotyczyła uroczystego wręczenia świadectw maturalnych, a nie samych egzaminów. Wyraziłam jedynie swoją opinię, nie używając przy tym słów „zakaz” ani „zakazuję”. Ostatecznie kilkoro uczniów zdecydowało się wystąpić w strojach ludowych i nie mam do tego żadnych zastrzeżeń.


Zaskoczył mnie zarzut dotyczący nazw „wstążkówka”, „pasówka” i „studniówka”. Przeanalizowałam znaczenia pojęć takich, jak „studniówka”, „pasowanie na maturzystów”, „bal maturalny” czy „komers”. Ich definicje i użycie zmieniały się przez ostatnie 200 lat, zależnie od regionu. Termin „wstążkówka”/„pasówka” został stworzony przez samych uczniów naszej szkoły jako polski odpowiednik czeskiego „stužkovací večírek”. Nauczyciele są zapraszani na to wydarzenie, które jest organizowane przez uczniów, a nie dyrekcję szkoły, właśnie pod takimi nazwami. Osobiście najczęściej używam określenia „pasowanie” lub „pasówka”. Jestem otwarta na dyskusję, czy powrócić do nazwy „studniówka”.


Jeśli chodzi o współpracę z Macierzą, byłam obecna na wszystkich zebraniach, o których zostałam poinformowana. Na bieżąco jestem w kontakcie z przewodniczącą Macierzy Szkolnej i nigdy nie usłyszałam z jej ust krytyki związanej z brakiem komunikacji. Informacje o wydarzeniach szkolnych są publikowane na stronie internetowej szkoły, Facebooku i Instagramie. Ponadto pod koniec każdego półrocza za pośrednictwem platformy Komens rodzice i uczniowie otrzymują prezentację podsumowującą najważniejsze wydarzenia, osiągnięcia uczniów, realizowane projekty i wyjazdy. Uwagi dotyczące konkretnych kwestii – np. repertuaru Sceny Polskiej czy kursu narciarskiego – są rozwiązywane na bieżąco. Przy organizacji wydarzeń takich, jak Zjazd Absolwentów, Bal Gimnazjum czy komers, szkoła zawsze wspiera rodziców radą i pomocą. Temat współpracy z Macierzą zostanie poruszony na najbliższym spotkaniu dyrekcji z Zarządem Macierzy.


Część uczniów twierdzi, że dyrektor szkoły nie dba wystarczająco o krzewienie polskości. Szkoda, że temat ten nie został poruszony przez Parlament Uczniowski, Macierz Szkolną, rodziców podczas zebrań klasowych, podczas lekcji wychowawczych ani bezpośrednio w rozmowie ze mną – zwłaszcza że w innych sprawach uczniowie nie mają oporów, by przyjść do dyrekcji.


W sprawie wywieszania polskiej flagi z okazji polskich świąt państwowych, po zapytaniu uczniów udostępniłam im opinię prawną z województwa morawsko-śląskiego, z której wynika, że wywieszenie flagi obcego państwa jest akceptowane w przedstawicielstwach dyplomatycznych poszczególnych państw, jednak w przypadku instytucji publicznych, takich jak szkoła założona przez województwo morawsko-śląskie i wpisana do rejestru szkół w Republice Czeskiej, nie jest to wskazane, ponieważ nie jest to instytucja Rzeczypospolitej Polskiej; w przypadku wizyty zagranicznej zostałaby również wywieszona flaga Republiki Czeskiej.
Zaznajomiłam się z ustawą nr 352/2001 Sb., z której wynika, że szkoła (§ 2 ust. 1 lit. r) może wywiesić czeską flagę przy spełnieniu warunków opisanych w § 7 ust. 1 z okazji świąt państwowych RC oraz przy okazjach o ogólnopaństwowym znaczeniu, w szczególności w dniu żałoby lub w dniu żałoby narodowej ogłoszonej przez rząd. W tym paragrafie nie są wymienione święta państwowe Polski. W budynku szkoły flaga polska znajduje się w moim gabinecie, na korytarzu, a także w klasie, podczas ustnych egzaminów maturalnych.
W tym roku Dzień Flagi RP i Dzień Polonii i Polaków za Granicą uczciliśmy wspólnym śpiewaniem hymnu w sali gimnastycznej. Z okazji Święta Niepodległości RP oraz Święta Konstytucji 3 Maja uczniowie uczestniczą w projekcjach polskich filmów. W celu wzmocnienia poczucia tożsamości narodowej i więzi z Polską organizowane są wyjazdy do Polski, realizujemy projekty partnerskie ze szkołami w Polsce, uczniowie klas czwartych biorą udział w „Wędrowaniach Polonistycznych” z licealistami z Chorzowa, uczestniczymy w Zlotach Szkół im. Juliusza Słowackiego, a klasy pierwsze wyjeżdżają na Obroki, poznając historię Polskiego Gimnazjum Realnego, uczestniczą też w prelekcji o Zaolziu. W tym roku odbyła się także druga edycja „Dnia po naszymu”. Z reakcji uczniów wynika, że inicjatywy te są niewystarczające. Kwestia polskości zostanie zatem omówiona z Parlamentem Uczniowskim i gronem pedagogicznym – postaram się położyć na ten temat jeszcze większy nacisk.


Nowe metody nauczania oraz współpraca między nauczycielami to kwestie regularnie omawiane na zebraniach. Po kontroli Czeskiej Inspekcji Szkolnej dyrekcja podjęła działania zmierzające do wdrażania atrakcyjniejszych metod dydaktycznych oraz do zacieśnienia współpracy między nauczycielami przedmiotów pokrewnych. Nauczyciele są świadomi, że nie można uczyć tak jak 30 lat temu – intensywnie się dokształcają, co znajduje odzwierciedlenie w sprawozdaniach z działalności szkoły (výroční zpráva), dostępnych na stronie internetowej w zakładce „Szkoła”. Nie zgadzam się zatem z krzywdzącymi opiniami Macierzy pod adresem nauczycieli.


Wróćmy jednak do sedna sprawy – czyli do zmniejszenia liczby przyjętych uczniów do Gimnazjum. Ze sprawozdań z działalności szkoły można się dowiedzieć, ilu uczniów uczęszczało do szkoły w danym roku, jaka była średnia liczba uczniów w klasie, ilu kandydatów zgłosiło się do klasy I oraz ilu złożyło kartę zapisu (zápisový lístek), który w ostatnich dwóch latach został zniesiony ze względu na nowy system rekrutacji. Znajdują się tam również dane dotyczące liczby maturzystów i ich wyników egzaminacyjnych. Na podstawie analizy tych danych z lat 2010/2011-2024/2025, a także wyników procesu kształcąco-wychowawczego, podjęłam – po konsultacjach z gronem pedagogicznym – decyzję o zmniejszeniu liczby uczniów. Liczba ta odpowiada faktycznej liczbie przyjęć w ostatnich 15 latach i pozwoli nie przyjmować kandydatów z bardzo słabymi wynikami egzaminów wstępnych, u których istnieje duże ryzyko niepowodzeń w nauce i na maturze.
Większość uczniów uczy się rzetelnie. Mam nadzieję, że wiedzą, iż celem nauki w Gimnazjum nie jest jedynie matura, lecz przede wszystkim przygotowanie do studiów wyższych. Są jednak i tacy, którzy trafili do szkoły pod presją rodziny lub za rówieśnikami, nie zdając sobie sprawy, że Gimnazjum to szkoła wymagająca. Nie zawsze są odpowiednio zmotywowani, a mniej zdolni – mimo dużych wysiłków – często nie osiągają sukcesu. Nauczyciele, zamiast koncentrować się na rozwijaniu potencjału uczniów zdolnych, dużą część energii poświęcają tym, którym trzeba pomóc, by w ogóle ukończyli szkołę i zdali maturę. Organizowane są dla nich zajęcia wyrównawcze z języka angielskiego, czeskiego, a przed maturą także z matematyki i – w razie potrzeby – z innych przedmiotów. Nauczyciele również proponują uczniom indywidualne konsultacje.
I to właśnie dzięki ogromnemu zaangażowaniu nauczycieli większość uczniów zdaje maturę i podejmuje studia. Czy są to studia wymarzone i zakończone sukcesem? To już inna historia.
Maria Jarnot, dyrektor Polskiego Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Czeskim Cieszynie