Szykana to coraz częściej występujące słowo. O szykanie wśród uczniów rozmawiamy z psycholog szkolną Dorotą Matuszek | 11.03.2025
Na przestrzeni kilku ostatnich tygodni ogólnokrajowe
media informowały o pobiciach nastolatek przez grupy rówieśnicze najpierw w
Hodoninie, a potem w Kobeřicach w rejonie opawskim. To
jednak tylko wierzchołek góry lodowej, bo nie wszystkie przypadki takiej
przemocy trafiają na pierwsze strony gazet. O szykanie wśród uczniów rozmawiamy
z Dorotą Matuszek, psycholog szkolną z Polskiej
Szkoły Podstawowej w Czeskim Cieszynie.
Ten tekst przeczytasz za 12 min. 45 s
Dorota Matuszek pracuje jako psycholog szkolny. Fot. Archiwum domowe
Skąd bierze się
agresja wśród dzieci i młodzieży?
– Aby zrozumieć źródła
przemocy wśród dzieci i młodzieży, warto najpierw rozróżnić agresję i
przemoc, ponieważ choć często używamy tych pojęć zamiennie, oznaczają one różne
zjawiska.
Agresja jest
naturalnym, biologicznym popędem, który wykształcił się w toku ewolucji jako
mechanizm przetrwania. W swojej pierwotnej formie pozwalała naszym przodkom
bronić się przed zagrożeniami, walczyć o zasoby czy pozycję w grupie.
Współcześnie agresja nie zawsze przybiera formę fizyczną – może objawiać się
jako asertywność, determinacja czy dążenie do celu. Jest to siła, którą można
wykorzystać konstruktywnie, jeśli jest właściwie kontrolowana.
Przemoc natomiast to
celowe działanie, które wykorzystuje agresję w sposób destrukcyjny. Opiera się
na nierównowadze sił – sprawca wykorzystuje swoją przewagę fizyczną, psychiczną
lub społeczną, aby zaszkodzić ofierze. Agresja wśród dzieci i młodzieży ma
wiele przyczyn – zarówno biologicznych, jak i społecznych. Z jednej strony,
młodzież w okresie dojrzewania przechodzi burzliwe zmiany hormonalne, które
mogą zwiększać impulsywność i skłonność do gwałtownych reakcji. Mózg dziecka i
nastolatka wciąż się rozwija, zwłaszcza obszary odpowiedzialne za kontrolę
impulsów. W związku z tym młodsze osoby mogą mieć większe trudności z
opanowaniem gniewu i przewidywaniem konsekwencji swoich działań. Z drugiej
strony, agresywne zachowania są często wynikiem obserwacji i uczenia się –
dzieci chłoną wzorce zachowań od dorosłych, rówieśników oraz z mediów. W
okresie szkolnym dzieci i nastolatki intensywnie poszukują swojej tożsamości
oraz miejsca w grupie. Czasem agresja wobec innych jest sposobem na zdobycie
popularności lub podniesienie swojego statusu społecznego.
Czy znęcanie się nad
innymi, szukanie kozła ofiarnego leży w ludzkiej naturze?
– Szukanie kozła
ofiarnego nie jest jedynie domeną dzieci – to mechanizm znany w psychologii
społecznej, który pozwala grupie na rozładowanie napięcia kosztem jednos
Do końca pozostało 80% artykułu.
Jeżeli jesteś zainteresowany dostępem do strefy PREMIUM, załóż konto i wybierz jeden z pięciu dostępnych pakietów. Miesięczny dostęp tylko 49 CZK! Wypróbuj jeszcze dziś.
Chcete li pokračovat ve čtení článku, založte si účet a vyberte si jeden z pěti balíčků. Měsícní předplatné jen za 49 Kč! Vyzkoušejte ještě dnes.