piątek, 19 kwietnia 2024
Imieniny: PL: Alfa, Leonii, Tytusa| CZ: Rostislav
Glos Live
/
Nahoru

Wilija | 18.12.2019

Ludzie w młodości żijóm planowanim na dni prziszłe, w starobie spóminanim na te dni ubiegłe, zaszłe. Ludzko pamięć je miłosierno. Spómniynia smutne sie zaciyrajóm, za to ty miłe, radosne przeżiwajóm, rosnóm i łaskawym ciepłym głoskajóm dusze starców...

Ten tekst przeczytasz za 3 min. 45 s
Fot. Norbert Dąbkowski

Okres Świąt Godowych najwyraźni wrywo sie do pamiynci dzieci a patrzi do tych miłych. Łod mojich urodzin do kóńca wojny ubiegło dość roków, abych był zdolny zapamiyntać na trwałe, a tak sie mi wynurzajóm obrazy Wilije w naszi rodzinie nastympujónco: Dziyń przed Wilijóm robiły sie przigotowania. Mama dokupili w kónzumie potrzeby do kuchynie – drożdże, cukier, petrol do lampy i do latarnie. Mak my mleli w kónzumie. Tam mieli czyrwóny młynek z wielkóm szajbóm na mleci maku. W płóciynnym miyszku łodkapowoł syr na kołocze. W stodole turkotoł młynek, a łobracoł go gepel cióngnióny kóniym, mleł mónke na kołocze. Dziecka z wydziałówki w Jabónkowie śpiywały kolyndy do rozgłośnika na jabónkowskim rynku. Po połedniu my z tatóm przełorali śniyg, aby sie nóm lepi szło na jutrznie... Ku wieczoru tata ściongnyli jedliczke ze sómsieka, kieróm prziniyśli z lasa już przed tydniym. Zaprawili jóm do krziża a cało rodzina jóm przistrojała, łoprócz taty, bo uni musieli naszczipać z żerdek szczapy na hajcowani w piekarszczoku.

W Wilije rano my dziecka stowali zawczasu po ćmi, bo my sie śpiychali po winszowaniu od chałupy do chałupy. Zaczinali my dóma. Potym u starzika i u sómsiadów. Ludzie w chałupach mieli kolyndników radzi, czakali na nich a każdymu cosi mało niewiela dali. Dóma witała nas zima a dym szczipoł w łoczi, bo tata zahajcowali w piekarszczoku. Tak sie dymiło, że mróz nie mróz dźwiyrze i łokna musiały być łodewrzite.
Mama po rannym podoju zaczyni zarobiać na kołocze. Ciastka już były napieczóne wczasi. Dopołednia piykli w piekarszczoku kołocze ze syrym, z makym a powidłami. Ku wieczoru mama wyprażali krepliki. Wszecy pościli, bo każdy chcioł widzieć wieczór złote prosióntko na ścianie. Tata w miyndzyczasie gotowali futro dlo bydełka. Kapke wczasi sie nakormiło i napojiło bydełko. Trwało to dość dłógo, bo siano trzeba było prziniyść ze stodoły, a nanosić wody ze studnie. Każdo krowa czi kóń potrzebowały putnie wody. Było sie trzeba łobracać. Po wieczernim dojyniu już był czas na tóm uroczistóm wigilijnów wieczerze.

Przed wieczerzóm wszecko musiało być przigotowane po rynce, aby żodyn nie odchodził od stołu, bo podle powiarki, by w prziszłym roku na stałe odeszeł z dómu. Dómowi, starzik, a dość czynsto kierysi gość z rodziny, głównie wujek weterynarz z Frysztatu, zasiedli my ku stołu. Wigilie my odprawiali po chrześcijańsku. Rożyni my świyczki na strómku i na stole. Modlitwe zmówili tata. Zaśpiywali my kościelnóm pieśniczke godowóm. Zaczyna się. Wieczerza: mama podzielili łopłatkym z powinszowanim wszeckich dookoła stołu. Zbytek opłatki sie zjod namoczany w miodzie. Potym syr rozrzedzóny śmietónkóm przekryty powidłami a dómowy chlebiczek z piekarszczoka, kołocze, krepliki a fajno bryja z pieczek.

Był czas podziwać sie pod strómek, co tam kómu Jezusek narychtowoł. Było skrómnie. Dlo dziecek naszły sie wdycki trykocze a jakisi zabawki, słodycze. Na dorosłych przeważnie nie zbyło. Po wieczerzi odniyśli każdymu bydlynciu skosztować cosi z wigilijnego stołu. Było przijymnie słyszeć, jak kóń takim jakimsi tajymnym głosym cichutko zarżoł. Po wieczerzi sie śpiywało kolyndy, miiyndzy tym sie robiły wszelijaki wróżby. Palcami gasili świyczke na stole, przekrowało sie jabko, łuskało sie 4 orzechi. Chybało sie bótym przez głowel a też dziywki posłóchał z kierej stróny pies zaszczeko, z tej przidzie galan...
Resztki z gościny sie przikryły krajami serweta. Dojadły sie w Bożi Narodzyni po powrocie z jutrznie.

Wszecko taki proste i skrómne, ale miło spóminać.



Może Cię zainteresować.