Dziewczyna »z chmur«. Maria Wardas, pierwsza na Śląsku kobieta-pilot | 21.04.2021
Przed 35 laty – 17 kwietnia 1986 r. – zmarła Maria Wardas, pisarka, a zarazem pierwsza na Śląsku kobieta-pilot. Sylwetkę nietuzinkowej, cieszyńskiej Ślązaczki, utrzymującej ożywione kontakty również z działaczami mniejszości polskiej na Zaolziu, przypomniała w weekend Książnica Cieszyńska. Ten tekst przeczytasz za 1 min. 45 s
I Rajd Lotniczy Kobiet Dookoła Polski, 1931 r. Maria Wardasówna (z prawej) w towarzystwie Wandy Olszewskiej i podpułkownika Stanisława Jasińskiego. Ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Maria Wardas przyszła na świat w wielodzietnej rodzinie 5 lipca 1907 r. w Roztropicach koło Bielska. Ukończyła zaledwie trzy klasy szkoły ludowej w rodzinnej wsi, po czym decyzją rodziców przerwała naukę ze względu na konieczność pracy w gospodarstwie. Przerwaną edukację mogła kontynuować dopiero po kilku latach w szkole wydziałowej w Skoczowie, gdzie była uczennicą Gustawa Morcinka. Dalsze wykształcenie Maria Wardas zdobywała dzięki własnej determinacji i uporowi. Opuściła też rodziną wieś i podjęła życie na własny rachunek. Mieszkała m.in. w Krakowie, Cieszynie, Katowicach, Warszawie.
– Początkowo zarabiała na życie jako służąca, a wykształcenie uzupełniała na wieczorowych kursach, m.in. handlowych, pisania na maszynie, stenografii i buchalterii, a także sanitarnych i przysposobienia obronnego. Z biegiem czasu umożliwiło jej to utrzymywanie się z pracy na posadach urzędniczych” – pisze w okolicznościowym artykule zamieszczonym na facebookowym profilu Książnicy Cieszyńskiej Małgorzata Szelong. Dodaje, że cały wolny czas Maria Wardas poświęcała na realizację własnych sportowych pasji. – Jeszcze mieszkając w Roztropicach, bez wiedzy i zgody rodziców, kupiła sobie rower. Miejscowe środowisko zszokowała z kolei, gdy w cieszyńskim sklepie Molina kupiła dla siebie motocykl i zdała egzamin z prawa jazdy. Najbardziej ekscentrycznym posunięciem Marii było jednak zapisanie się na kurs lotniczy, który ukończyła, zostając pierwszą na Śląsku i jedną z pierwszych w Polsce kobiet-pilotów – przypomina Małgorzata Szelong.