czwartek, 26 czerwca 2025
Imieniny: PL: Jana, Pauliny, Rudolfiny| CZ: Adriana
Glos Live
/

Cieszyn: koncert poświęcony twórczości i pamięci Romana Bergera | 05.06.2025

W najbliższy piątek, 6 czerwca, w kościele Jezusowym w Cieszynie, odbędzie się koncert poświęcony twórczości i pamięci Romana Bergera, urodzonego nad Olzą wybitnego kompozytora, filozofa i humanisty, związanego z kulturą polską. Wydarzenie poprzedzi spotkanie wprowadzające z rodziną i przyjaciółmi kompozytora. Koncert jest częścią festiwalu „Sztuka źle obecna”, jaki organizuje Instytut Pamięci Narodowej. Partnerem wydarzenia jest Kongres Polaków w Republice Czeskiej.

Ten tekst przeczytasz za 2 min. 60 s
Roman Berger. Fot. Peter Brenkus HC
 

Festiwal „Sztuka źle obecna” powstał z myślą o tym, żeby wydobyć z archiwów polskie artystyczne dziedzictwo trudnych lat powojennych. Dlatego wydarzenie poświęcone jest twórcom wykluczonym i cenzurowanym przez władze komunistyczne w Polsce. Do ich grona zalicza się artystów, którzy zdecydowali się na emigrację jako akt protestu wobec władz komunistycznych, ale także tych próbujących mimo trudności ideologicznych tworzyć nieskrępowaną sztukę w swojej Ojczyźnie.

Roman Berger był jednym z nich. Urodził się w Cieszynie 9 sierpnia 1930 r., był synem pastora ewangelickiego w Czeskim Cieszynie, dorastał w patriotycznej, religijnej i artystycznej rodzinie. Maturę zdał w Gimnazjum Polskim. Choć od 1949 r. studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach to wskutek represji stalinowskich w 1952 roku za działalność na rzecz polskości Zaolzia wraz z rodziną został zmuszony przenieść się do Bratysławy.

Tam kontynuował naukę w Vysokej Škole Muzickich Umeni. Od 1956 r. pracował jako wykładowca gry na fortepianie w Bratysławskim Konserwatorium. W 1967 r. związał się zawodowo ze Słowacką Telewizją w Bratysławie. W latach 1965-71 wykładał muzykę współczesną, propedeutykę kompozycji i muzykę elektroniczną na Wydziale Teorii, a w latach 1980-91 pracował w Instytucie Historii Sztuki Słowackiej Akademii Nauk, gdzie wspólnie z matematykiem Beloslavem Riečanem prowadził nieoficjalne seminaria na temat zastosowania matematyki w muzyce. 

Był też autorem wielu prac z dziedziny teorii, muzykologii i filozofii muzyki. Mimo, że do Polski nigdy już na stałe nie wrócił – niejednokrotnie wracał do niej w swojej twórczości, przywołując wydarzenia i postaci, związane ze Śląskiem Cieszyńskim. Zmarł 20 grudnia 2020 roku w Bratysławie.

Za swoją twórczość kompozytorską otrzymał szereg nagród i wyróżnień. M.in. Nagrodę Krytyków Czechosłowackich, nagrodę Słowackiego Funduszu Muzycznego im. Jána Levoslava Belli, honorowe wyróżnienie w Konkursie Muzyki Elektroakustycznej w Bourges, a także nagrodę im. Herdera od Uniwersytetu w Wiedniu za całokształt twórczości kompozytorskiej i teoretycznej. Walny Zjazd Związku Kompozytorów Polskich nadał mu godność członka honorowego. Otrzymał też Złoty Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”. W Polsce jego utwory wykonywane były m.in. podczas „Warszawskiej Jesieni", Dni Muzyki Kompozytorów Krakowskich, a także Forum Witolda Lutosławskiego.

W kościele Jezusowym w Cieszynie w piątek 6 czerwca o 17.00 zaplanowano spotkanie wprowadzające z rodziną i przyjaciółmi kompozytora. O 18.00 odbędzie się koncert organowy „Roman Berger in memoriam” w wykonaniu Eweliny Bachul poświęcony utworowi „Exodus” (Omaggio a Prof. Jan Gawlas). Wstęp jest bezpłatny. Partnerem wydarzenia jest Kongres Polaków w Republice Czeskiej.