czwartek, 2 maja 2024
Imieniny: PL: Longiny, Toli, Zygmunta| CZ: Zikmund
_-_transp.png){kind=spacer}
/ 
Orłowa z różnych stron widziana | 13.01.2024
Wiele miejscowości ma swoje publikacje rocznicowe,
wydane zwykle z okazji okrągłej rocznicy pierwszej pisemnej wzmianki o ich
istnieniu. Rzadko jednak taka książka ma charakter naukowej monografii
historycznej. Takiego właśnie upamiętnienia doczekała się Orłowa, która w
zeszłym roku obchodziła swoje 800-lecie.
Ten tekst przeczytasz za 4 min.
Monografia Orłowej liczy przeszło 600 stron. Fot. Norbert Dąbkowski
Książkę pt. „Orlová, Slezsko a střední Evropa” („Orłowa,
Śląsk i Europa Środkowa”) wydał Uniwersytet Ostrawski we współpracy z Muzeum Těšínska
w Czeskim Cieszynie.
Tytuł tomu liczącego przeszło 600 stron bynajmniej nie jest na wyrost.
Dzieje Orłowej począwszy od średniowiecza (XIII wiek) do czasów współczesnych
potraktowane są w szerokim kontekście historyczno-geograficznym. Stało się tak
dzięki konferencji naukowej, którą zorganizowano w Orłowej jesienią ub. roku.
Publikacja jest jej pokłosiem.
Era budowania socjalizmu i ówczesny rynek Gottwalda. Fot. ARC
„Ucieszyła nas inicjatywa Uniwersytetu Ostrawskiego, a konkretnie jego
Wydziału Filozoficznego, który zadeklarował chęć włączenia się do przygotowania
i organizację wydarzeń związanych z historią miasta. Zarówno w formie
spotkań dla szerokiego grona odbiorców, w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wieku, który
umożliwił seniorom niecodzienne spojrzenie na historię miasta i okolicy, jak i wydarzenia
dla naukowców, które miało charakter trzydniowej międzynarodowej konferencji
naukowej o nazwie „Orłowa, Śląsk i Europa Środkowa 1223-2023” – napisała we wstępie
do publikacji burmistrz Orłowej Lenka Brzyszkowská.
Rynek w starej Orłowej. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Autorami poszczególnych rozdziałów są historycy i specjaliści z pokrewnych dziedzin
nauki. Napisane są w takim języku, w jakim zabrzmiały referaty na konferencji.
Obok rozdziałów czeskich (tych jest większość) są zatem także polskojęzyczne. Po
polsku napisany jest pierwszy rozdział, dotyczący samych początków miasta, które
założyli benedyktyni z Tyńca. Jego autorem jest Jerzy Sperka. Kolejne rozdziały
napisane po polsku to: „Żydzi w Orłowej i okolicy” (Janusz Spyra), „Orłowskie
szkoły powszechne oraz ich nauczyciele do pierwszej wojny światowej” (Marzena
Bogus-Spyra), „Polscy pisarze z Zaolzia związani z Orłową”. W tym rozdziale Michał
Przywara przybliża sylwetki Adolfa Fierli, Karola Piegzy i Gustawa Przeczka.
Swój rozdział ma także Gimnazjum Realne im. Juliusza Słowackiego (po czesku
napisała go Irena Bogoczowa). Nie chodzi tu jednak tylko o samą historię szkoły,
lecz także o jej wpływ na dalsze losy i pracę zawodową konkretnej absolwentki. Wynika
to już z samego tytułu: „Polské gymnázium v Orlové a jeho otisky v
soukromém i profesním životě Janiny Labochy” („Polskie gimnazjum w Orłowej i
jego ślady w prywatnym i zawodowym życiu Janiny Labochy”). Bohaterka tekstu była
lingwistką, profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W podobny
sposób, poprzez przedstawienie sylwetki jednego z absolwentów, przybliżone
zostało czeskie gimnazjum w tekście Jiřego Knapíka.
Budynek Polskiego Gimnazjum Realnego im. J. Słowackiego. Fot. ARC
Książka, choć opasła, nie zawiera jednak kompleksowej, usystematyzowanej wiedzy nt. historii Orłowej. Brak w niej chociażby materiałów poruszających niezwykle bogatą działalność polskich stowarzyszeń w okresie międzywojennym. Nie ma także wyczerpujących informacji nt. szkolnictwa, czy to czeskiego, czy polskiego. Z drugiej strony znajdziemy tu tematy nietuzinkowe, wnoszące nowe informacje i nowe spojrzenie na historię miasta i różne aspekty jego życia. I taki cel przyświecał zapewne organizatorom konferencji oraz wydawcy publikacji.
Monografię Orłowej można nabyć w Muzeum Těšínska w Czeskim Cieszynie, jego oddziałach, a także w Miejskim Centrum Informacji w Orłowej.
.png&path=content/other/clanek/2024_05/38093-viewimage(1).jpg "W nocy ze środy na czwartek strażacy walczyli z ogniem w rezerwacie Mionsz. Fot. mat. prasowe MŚSP")
