– Szukaliśmy nie tylko najciekawszego punktu na mapie Południowych Moraw, ale też planowaliśmy podróż pod względem logistycznym tak, aby można było objechać w dwie strony w jeden dzień – wyjaśniał Marcin Lipski, prezes Stowarzyszenia Cieszyński Szlak Wina. Organizatorzy chcieli, oprócz zabawy i degustacji, dać uczestnikom możliwość poznania kultury regionu. – Chcemy, żeby taka podróż była kształcąca, tzn. aby każdy mógł czerpać inspiracje w zakresie enoturystyki – dodał Lipski, który sam, jako winiarz, uczy się od południowomorawskich mistrzów rzemiosła i założył winnicę przy pałacu w Kończycach Wielkich. 

Stacja marzenie: Cieszyński Winograd 

Działaniom winiarzy, euroregionu oraz Miasta Cieszyn towarzyszy idea stworzenia Cieszyńskiego Winogradu. Chodzi o pomysł Marcina Lipskiego, który zakłada stworzenie parku nawiązującego do tradycji winiarskich Cieszyna w miejscu historycznej winnicy założonej przez księcia Noszaka w latach 60. XIV wieku na stokach pod dzisiejszym Osiedlem Liburnia. Jego projekt został już opracowany przez studentów architektury Akademii Śląskiej.

– Oprócz tego, że mamy w mieście browar, to będziemy jeszcze mieli miejskie winnice – mówiła w rozmowie z „Głosem” burmistrz Gabriela Staszkiewicz. Podobne winnice istnieją już np. w Jaśle. Winogradem do dziś jeszcze określana jest jedna z cieszyńskich dzielnic, której część zajmuje cmentarz żydowski. Historia cieszyńskiego winiarstwa wiąże się z okresem panowania czeskiego króla Karola IV, który był wielkim miłośnikiem win. Kres produkcji cieszyńskich win przyniosło XVIII-wieczne ochłodzenie klimatu, które spowodowało, że stały się one kwaśne w smaku, a poza tym niszczyło uprawy. Dlatego też Habsburgowie zaczęli sprowadzać trunki z Moraw i Węgier. Od 25 lat w Polsce dochodzi jednak do rozwoju winiarstwa.

– Śląsk Cieszyński, dzięki Bramie Morawskiej, znajduje się w tej uprzywilejowanej części, gdzie klimat jest łagodniejszy, a dni wegetacyjnych jest stosunkowo dużo – wyjaśniał Lipski, nie kryjąc radości ze zmiany mentalności Polaków, którzy coraz częściej ośmielają się kosztować wina z polskich winnic. 


Morawskie inspiracje
Najmocniejsze jednak inspiracje płyną z Południowych Moraw. Niecodzienni goście na rynku w Valticach wywołali niemałe zainteresowanie. Organizatorzy „Pociągu do wina” wraz z tzw. szwejkologami i samorządowcami mieli również swoje pięć minut na scenie miejskich uroczystości. – Macie tutaj wszystko, co w życiu najważniejsze, czyli humor, piękne miasto i dużo wina, które zbliża do siebie ludzi. Chcielibyśmy, żebyście nam powiedzieli, jak to robić – zwróciła się do mieszkańców Valtic Staszkiewicz. 

Jak podkreślił miejscowy burmistrz Aleš Hofman, miasto pozytywnie zareagowało na prośbę winiarzy ze Śląska Cieszyńskiego o współpracę. – Osobiście zwróciłem się do naszych przedsiębiorców, aby pomogli w realizacji tego pomysłu i mam nadzieję, że po takim wstępie nasza współpraca będzie kontynuowana – powiedział „Głosowi”. 

Święto Wina w Valticach rozpoczęło się już w piątek, a sobotni korowód i historyczno-humorystyczną inaugurację imprezy przygotowali uczniowie 150-letniej Winiarskiej Szkoły Średniej. 

Ze sceny na valtickim rynku zabrzmiał także odczytany przez przedstawicieli Stowarzyszenia Przyjaciół Dobrego Wojaka Szwejka tekst uroczystego humorystycznego toastu napisany przez dziennikarza i miłośnika bohatera Haška Leszka Mazana.

– Poprzez picie wina oddajemy hołd pisarzowi. To właśnie on odkrył, że wypicie dwóch butelek wina dziennie stanowi świetną ochronę przed zapaleniem wyrostka robaczkowego – zabrzmiało ze sceny. Wśród akcentów regionalnych pojawił się strój cieszyński prezentowany przez Agnieszkę Pawlitko z Cieszyńskiego Ośrodka Kultury – Dom Narodowy. 



Manewry szwejkowskie z winem
W sobotę w mieście można było ponadto spotkać cesarza Franciszka Józefa I, Szwejków w wielu odmianach oraz innych pasjonatów ubranych w przeróżne kombinacje mundurów austriackiego wojska. 

– W pociągu było bardzo sympatycznie i wesoło, śpiewaliśmy, graliśmy różne polskie i czeskie piosenki – mówiła przebrana za księżną Sisi Elżbieta Kudła z Kielc, która zainteresowała się szwejkową grupą w momencie, gdy po kilkunastu latach pracy w Czechach brakowało jej kontaktu z kulturą i językiem czeskim. Dzięki „Pociągowi do wina” członkowie Przemyskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Dobrego Wojaka Szwejka zorganizowali swoje 21. Morawskie Jesienne Manewry Szwejkowskie. Do Valtic zjechały regimenty ze Starachowic, Przemyśla, Kielc, Cieszyna, Gliwic, a nawet Gdańska. – Już rok temu podczas naszych manewrów w Cieszynie zaplanowaliśmy, że pojedziemy na Morawy – wyjaśniał feldmarszałek Zbigniew Różycki, prezes stowarzyszenia, które na co dzień prowadzi działalność edukacyjną i charytatywną. Jedną z form tej ostatniej jest funkcja społecznego opiekuna zabytków w Twierdzy Przemyśl. Jak dodał Różycki sama rekrutacja do stowarzyszenia nie jest procesem łatwym. – Okres oczekiwania na przyjęcie to osiem lat, trzeba przeczytać i zrozumieć „Dobrego Wojaka Szwejka”, a sam kandydat musi być człowiekiem wesołym i przejść odpowiedni sprawdzian z zachowania – mówił w rozmowie z „Głosem”. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły i przyjęcia w trybie nadzwyczajnym, kiedy w jakiejś wyjątkowej sytuacji zostaje się „pierdołą”, czyli szeregowcem. Każdy, kto przyjeżdża na letnie i jesienne manewry grupy automatycznie otrzymuje natomiast tytuł „wice pierdoły” uprawniający do rozpoczęcia starań o dołączenie do grupy. Morawskim Manewrom przyświecały dwie rocznice – 100 lat od śmierci Jaroslava Haška i jego 140. urodziny.

Organizatorzy „Pociągu do wina” zapowiadają już kolejne edycje. – Musimy najpierw rozliczyć i podsumować tegoroczny wyjazd, a potem zastanowimy się, jaki cel podróży wybierzemy w przyszłym roku – powiedział Marcin Lipski. Jak stwierdził jeden z maszynistów a zarazem prezes „Śląskiego Stowarzyszenia Kolejowego” Ladislav Antalec, „dobrych ludzi łączy nie tylko wino, ale i pociągi”. Zeszłoroczną liczbę trzech wagonów teraz trzeba było zwiększyć do dziesięciu. I tylko kierowcy czekający w korku w Valticach na otwarcie przejazdu kolejowego wykazywali mniejszy entuzjazm. Wracający do Czeskiego Cieszyna skład nie mieścił się bowiem na niewielkim morawskim przystanku, zabierał więc pasażerów na trzy razy, blokując przejazd samochodów.