Na miesiąc przez rozpoczęciem oblężenia miasta przez wojska 1. Frontu Ukraińskiego, władze nazistowskie zarządziły pierwszą przymusową ewakuację ludności. Rozkaz do ewakuacji 20 stycznia 1945 r. wydał gauleiter Śląska Karl Hanke, wieloletni sekretarz w ministerstwie propagandy Josepha Goebbelsa. – 20 stycznia, po raz pierwszy od dłuższego czasu, rozgadały się uliczne głośniki, z których przed wojną transmitowano przemówienia Hitlera i propagandowe audycje partyjne. Teraz nadawano rozkazy wystraszonej ludności cywilnej: „Kobiety i dzieci mają natychmiast opuścić miasto i udać się pieszo w kierunku Opperau i Kanth”. (...) Było oczywiste, że władza chce jak najszybciej pozbyć się z miasta możliwie największej liczby osób. Tak rozpoczęła się ewakuacja Breslau, opisywana później jako „marsz śmierci” – wspominał szef redakcji fotograficznej „Suddeutsche Zeitung” Ulrich Frodien, który miał 14 lat, gdy rozpoczęło się oblężenie Wrocławia („Karta”, nr 31/2000).

Szacuje się, że do opuszczenia miasta zostało zmuszonych 700 tys. osób. Podczas ewakuacji, z zimna i przemęczania, życie straciło około 90 tys. ludności cywilnej. Ci, którzy przeżyli, trafili m.in. do Drezna, gdzie w lutym 1945 r. rozpoczęły się naloty wojsk alianckich.

Oblężenie Wrocławia przez wojska sowieckie rozpoczęło się 15 lutego 1945 roku. W pierwszych dniach bitwy żołnierze Armii Czerwonej zajęli kilka osiedli położonych na peryferiach miasta. 23 lutego Niemcy rozpoczęli wyburzanie budynków w centrum miasta (dzisiejszy pl. Grunwaldzki), aby zbudować tam lotnisko. W trakcie oblężenia do miasta drogą lotniczą dostarczono ponad 1,6 tys. ton zaopatrzenia.

Obrona twierdzy była dobrze zorganizowana i opierała się na sprowadzonych drogą lotniczą dwóch elitarnych pułkach SS. Niemcy dysponowali nie tylko mostem powietrznym. Niemal do końca walk do miasta docierał gaz podziemnym rurociągiem z Wałbrzycha. Obrońcy mieli również dostęp do wody ze studni głębinowych, o czym nie wiedzieli nacierający Rosjanie.

Pod koniec marca w okolice Wrocławia dotarły oddziały 2. Armii Wojska Polskiego. Tuż potem Armia Czerwona rozpoczęła masowe bombardowania miasta. 12 kwietnia 1945 roku Hitler wydał rozkaz obrony Wrocławia do ostatniego żołnierza. W wyniku wyniszczających walk zniszczeniu uległy zwłaszcza południowe i zachodnie dzielnice.

Rozmowy o zakończeniu walk rozpoczęły się 4 maja. Dwa dni później niemiecki generał Hermann Niehoff, po negocjacjach z dowódcą 6. Armii 1. Frontu Ukraińskiego gen. Władimirem Głuzdowskim, podpisał kapitulację Festung Breslau. Stało się to 6 maja 1945 r., o godz. 18:50, w willi Colonia na Krzykach.

Rocznicowe obchody zaplanował na wtorek m.in. wrocławski Instytut Pamięci Narodowej. Odbędą się one w miejscu gdzie znajdował się były niemiecki obóz pracy Burgweide, na dzisiejszych wrocławskich Sołtysowicach. Dyrektor oddziału IPN we Wrocławiu dr hab. Kamil Dworaczek podkreślił, że Burgweide to miejsce-symbol. – To miejsce, w którym kilkanaście tysięcy cudzoziemskich robotników przymusowych, w tym kilka tysięcy Polaków, doczekało końca wojny. W mieście działania wojenne ustały, Festung Breslau skapitulowała, a nad obozem Burgweide zawisła m.in. polska flaga, uszyta potajemnie przez jedną z osadzonych w tym obozie kobiet – powiedział Dworaczek.