Jasienica: Przypomną „śląskiego Stephensona”. Józef Bożek na wystawie w nowym centrum | 13.11.2020
Józef Bożek, wynalazca, konstruktor i mechanik pochodzący ze Śląska Cieszyńskiego, nazywany „śląskim Stephensonem” będzie miał w Jasienicy swoją ekspozycję. Prezentacja stanie się częścią wystawy poświęconej tradycjom przemysłowym Śląska Cieszyńskiego. Ten tekst przeczytasz za 2 min. 30 s
Fot. mat. pras.
Józef Bożek urodził się w 1782 r. w Bierach koło Bielska. Po ukończeniu nauki wywędrował ze Śląska Cieszyńskiego. Osiadł w Pradze, gdzie powstała większość jego genialnych konstrukcji, m.in. precyzyjny zegar dla Instytutu Astronomicznego, automatyczny warsztat tkacki i postrzygarka sukna, maszyna do szlifowania zwierciadeł oraz liczne udane protezy rąk i nóg dla inwalidów wojennych. W Pradze Józef Bożek zbudował też pierwszy na kontynencie europejskim powóz z napędem parowym (w 1815 r.), którym woził pasażerów po ulicach miasta, a krótko potem łódź z parowym silnikiem napędzającym koła łopatkowe.
Mimo iż Bożek poświęcił życie genialnym wynalazkom, zmarł w biedzie i zapomnieniu w 1835 r. Uznanie przyszło później. Dziś jest uznawany za jednego z ojców czeskiej myśli technicznej. Tymczasem w Polsce Józef Bożek pozostaje postacią zapominaną.
W 1987 r. w ścianę Gminnego Ośrodka Kultury w jego rodzinnych Bierach wmurowano pamiątkową tablicę poświęconą jego osobie, teraz zaś postać wynalazcy przybliży ekspozycja w centrum wystawienniczo-informacyjnym, jakie powstaje przy budynku klubu sportowego Drzewiarz w Jasienicy. – Warto bowiem przypominać, że Bożek jest „stela” – podkreśla Janusz Pierzyna, wójt gminy Jasienica, w skład której wchodzą obecnie Biery.
Budowa centrum wystawienniczo-informacyjnego jest najważniejszą częścią projektu „Życie i praca na Śląsku Cieszyńskim w dobie rewolucji przemysłowej”. – Zakończone prace budowlane przy stawianiu pawilonu umożliwią teraz urządzanie wnętrza. Chcemy tu prezentować historię naszego regionu, a także tradycje, nie tylko ludowe, ale i gospodarcze czy przemysłowe, ukazujące pracowitość naszych przodków – wyjaśnia wójt Janusz Pierzyna. Dlatego część ekspozycji zostanie przeznaczona na przedstawienie historii fabryki mebli giętych – powstałego w 1888 r. zakładu, który sprawił, iż Jasienica nabrała przemysłowego charakteru.
Wójt Jasienicy dodaje, że powstający obiekt to tylko część projektu. Należy do niego również wytyczenie szlaku turystycznego łączącego Jasienicę i Goleszów po polskiej stronie oraz Nydek i Wędrynię w Republice Czeskiej, a więc miejscowości, które uczestniczą w transgranicznym przedsięwzięciu.