Pilot Franciszek Żwirko (z lewej) i konstruktor lotniczy Stanisław Wigura przed samolotem RWD-6. Fot. NAC
Dziś wspominamy zwycięstwo kpt. pil. Franciszka Żwirki i inż. pil. Stanisława Wigury w międzynarodowych zawodach samolotów turystycznych Challenge w 1932 roku.
Corocznie 28 sierpnia na podstawie decyzji Ministra Obrony Narodowej z 1993 roku, podpisanej przez prezydenta Lecha Wałęsę lotnictwo cywilne, wojskowe oraz przemysł lotniczy w Polsce obchodzą swoje święto.
We wtorek w samo południe na Powązkach Wojskowych w Warszawie w 100. rocznicę powstania polskiego lotnictwa wojskowego prezydent RP Andrzej Duda odsłonił pomnik „Chwała Lotnikom Polskim”. Obiekt o wymiarach 9 m wys. i 12 m dł. ma charakter symbolicznej kwatery bez pochówku i jest interpretacją dziecięcej zabawki „samolociku z papieru” umieszczonego na pasie startowym. Pomnik upamiętnia wszystkich polskich lotników, którzy stracili życie walcząc za Ojczyznę, nie tylko tych, którzy zginęli podczas podniebnych działań bojowych, ale także tych, którzy zginęli pełniąc służbę w czasie pokoju.
Pomnik „Chwała Lotnikom Polskim” na Powązkach Wojskowych w Warszawie. Fot. mat. pras.
Międzynarodowe zawody samolotów turystycznych odbyły się w dniach 20-28 sierpnia. Żwirko wspólnie z Wigurą pokonał pętlę z Berlina przez Polskę, Czechosłowację, Austrię, Jugosławię, Włochy, Szwajcarię, Francję, Holandię, Danię i Szwecję z metą w Berlinie. Polacy odnieśli w zawodach niespodziewane zwycięstwo pokonując typowanych na faworytów gospodarzy.
Wywiad z Franciszkiem Żwirko przed zawodami samolotów turystycznych Challenge 1932. YouTube
Kilkanaście dni po berlińskim sukcesie, 11 września 1932 r. pilot i konstruktor wylecieli z Warszawy na spotkanie z czeskimi kolegami i meeting lotniczy. Żwirko i Wigura wystartowali RWD-6 z mokotowskiego lotniska tuż po 6 rano. Była piękna, słoneczna, choć nieco wietrzna niedziela. W rejonie Cieszyna pogoda zaczęła się pogarszać, wiatr osiągał huraganową siłę. Samolot był już na terenie Czechosłowacji, gdy w związku z pogodą prawdopodobnie usiłował zawrócić, by przeczekać w spokojniejszym miejscu. Nie udało się. RWD-6 rozbił się pod Cierlickiem Górnym, Żwirko i Wigura zginęli na miejscu, a 16 września spoczęli na Cmentarzu Powązkowskim.
„Epitafium dla Orłów - Żwirko i Wigura” - film dokumentalny
Adama Sikorskiego z 2008 roku. Youtube/tvp
Dom Polski Żwirki i Wigury, którego częścią jest m.in. sala historii lotnictwa, corocznie w miejscu katastrofy lotniczej – Żwirkowisku – organizuje obchody rocznicy śmierci polskich lotników oraz imprezę dla młodzieży z polskich szkół na Zaolziu.
W tym roku MK PZKO Cierlicko-Kościelec i Drużyna HPC Żwirki i Wigury w Cierlicku na „Młode Żwirkowisko” zapraszają w piątek 14 września, a we wtorek 11 września, dokładnie w 86. rocznicę katastrofy zostanie odprawiona msza św. w intencji lotników oraz odbędą się uroczystości na Żwirkowisku i w Domu Polskim.