20 marca 1942 r. w publicznej egzekucji w Cieszynie zostało straconych dwudziestu czterech Polaków z obu stron Olzy zaangażowanych w działalność antyniemieckiego ruchu oporu.  Dziewięciu z nich pochodziło z terenów dzisiejszego Zaolzia: Paweł Morżoł z Bystrzycy (ur. 1911), Alfons Fójcik z Cierlicka (ur. 1913), Adolf Chlebek (ur. 1918) i Jan Kuśnierz z Gutów (ur. 1914), Karol Jadwiszczok z Ligotki Kameralnej (ur. 1908), Józef Czepczor z Łyżbic (ur. 1912), Jan Martynek (ur. 1908) i Alojzy Szotkowski (ur. 1919), Józef Wałach z Wędryni (ur. 1907).

 

W 79. rocznicę tych tragicznych wydarzeń kwiaty pod pomnikiem złożyli tylko przedstawiciele władz Cieszyna - burmistrz Gabriela Staszkiewicz i Remigiusz Jankowski, przewodniczący Rady Miejskiej. - Mimo braku zorganizowanych obchodów pamiętamy o rocznicy i polecamy indywidualne składanie kwiatów z zachowaniem wszelkich zasad bezpieczeństwa - informują włodarze miasta nad Olzą.

 

 

 

 

Kontekst mordu z czasów II wojny światowej przypomina Książnica Cieszyńska na swojej stronie facebookowej. "Wszyscy skazani zostali zatrzymani na przełomie 1941 i 1942 r. podczas przeprowadzonej na Śląsku Cieszyńskim serii aresztowań mających na celu zniszczenie działających tu organizacji konspiracyjnych. Podczas kilkumiesięcznego pobytu w więzieniach w Cieszynie i Mysłowicach byli poddawani brutalnym przesłuchaniom. Następnie postawieni zostali przed sądem specjalnym w Katowicach, który skazał ich na karę śmierci."

 

Jak podaje Małgorzata Szelong, kierownik Działu Gromadzenia, Opracowania i Udostępniania Zbiorów w KC, zatrzymanym zarzucono wówczas przynależność do „zbrodniczej tajnej organizacji polskiej mającej na celu oderwanie Śląska od Rzeszy Niemieckiej, planowanie zatrucia wody w studniach i wodociągach, wysadzanie mostów, sabotaże w zakładach pracy, wysyłanie do Generalnego Gubernatorstwa paczek z żywnością dla Polaków, którzy się tam ukryli oraz paczek dla więźniów oświęcimskich, uprawianie propagandy antyniemieckiej przez wydawanie ulotek i tajnych gazetek”. Po wydaniu wyroku katowicka komenda gestapo zarządziła przeprowadzenie w Cieszynie publicznej egzekucji skazanych.

 

Pierwotnie wykonanie egzekucji zostało zaplanowane na cieszyńskim rynku. Protesty mieszkańców sprawiły jednak, że ostatecznie zdecydowano się przeprowadzić ją na położonym nad Olzą terenie zwanym „Pod Wałką”. 

 

O przebiegu egzekucji można przeczytać więcej w artykule przygotowanym przez Książnicę Cieszyńską na Facebooku.