Cieszyn: Zuzana Čaputowa gościem Kina na Granicy | 03.05.2025
Specjalnym wydarzeniem wczorajszego dnia 27. Przeglądu
Filmowego Kino na Granicy było spotkanie z byłą prezydent Słowacji Zuzaną
Čaputową.
Rozmowę zatytułowaną „Nasze obawy, nasze nadzieje” prowadził redaktor
naczelny „Gazety Wyborczej” Adam Michnik.
Ten tekst przeczytasz za 3 min.
Zuzana Čaputowa w debacie prowadzonej przez Adamam Michnika. Fot. DANUTA CHLUP
Gościa
przywitała burmistrz Cieszyna Gabriela Staszkiewicz oraz przedstawiciele
festiwalu. Publiczność, która szczelnie wypełniła salę sesyjną cieszyńskiego
ratusza, witała Čaputową owacjami na stojąco. Później nagradzała oklaskami
jej wypowiedzi. Cechowała je wysoka kultura, rozwaga, dobra znajomość mechanizmów
społecznych, a zarazem brak ataków na przeciwników politycznych, co na
dzisiejszej scenie politycznej bywa rzadkością.
Od prawej: Była prezydent Słowacji Zuzana Čaputowa, burmistrz Cieszyna Gabriela Staszkiewicz i była burmistrz Czeskiego Cieszyna Gabriela Hřebáčkowa. Fot. Danuta Chlup
Michnik
pytał rozmówczynię m.in. o jej poglądy na zbliżanie się polityki Trumpa do
polityki Putina, o to, czy na Słowacji historia kraju wykorzystywana jest przez
kręgi nacjonalistyczne do własnych celów, o relacje słowacko-węgierskie czy też
stosunek słowackiego społeczeństwa do Rosji.
– Stoimy
wobec globalnego upadku demokracji, ten fakt jest znany – przekonywała Čaputowa, podkreślając, w jak trudnej sytuacji znalazły się kraje Europy
Środkowo-Wschodniej.
– Kiedy w naszych państwach postkomunistycznych po 1989
roku rozpoczął się proces demokratyzacji, to przez większość czasu temu etapowi
towarzyszył trend wręcz przeciwny – globalny upadek demokracji. To oznacza, że
Republika Słowacka i cały nasz region postkomunistyczny, gdzie przez ostatnich
35 lat staraliśmy się budować demokratyczne instytucje, uświadamiać, czym jest
demokracja, naszym obywatelom, równolegle musieliśmy stawić czoła trendowi,
który jest globalny i który demokrację osłabia. Porównałabym to do pływania w
basenie z prądem wstecznym.
Wracając
do epoki autorytatywnych rządów Vladimíra Mečiara na
Słowacji (lata
90. ub. wieku) Čaputowa wyraziła przekonanie, że właśnie ówczesne
„twarde lata” przyczyniły się do powstania mocnej społeczności obywatelskiej,
która wielokrotnie później odgrywała znaczącą rolę.
– Na
każdym następnym rozdrożu rozwoju demokracji na Słowacji społeczność
obywatelska odegrała bardzo istotną rolę. Myślę, że to zawdzięczamy
sprawdzianowi, jakim były ciężkie lata mečiarowskie – mówiła Čaputowa.
Debacie przysłuchiwała się polsko-czeska publiczność. Fot. Danuta Chlup
Debaty
słuchały osoby z Polski i z Czech, pojawili się Polacy z Zaolzia. Organizatorzy
oferowali uczestnikom symultaniczne tłumaczenie w słuchawkach, lecz tylko część
osób skorzystała z tej opcji. Wielu uczestników, czy to z polskiej, czy z
czeskiej strony granicy, rozumiało zarówno język polski, jak i słowacki.
Wydarzenie
towarzyszyło cyklowi dyskusji, spotkań literackich oraz pokazów filmowych pod
hasłem „Zła pamięć”, poświęconych mrocznym kartom środkowoeuropejskiej
historii.
Obszerny
materiał nt. wizyty Zuzany Čaputowej w Cieszynie opublikujemy
wkrótce w papierowym wydaniu „Głosu”.