sobota, 24 maja 2025
Imieniny: PL: Joanny, Zdenka, Zuzanny| CZ: Jana
Glos Live
/
Nahoru

Cieszyńskie rody: Sporschillowie (Sporzilowie, Sporschilowie) | 23.05.2025

Obok rodów mieszkających od wieków na Śląsku Cieszyńskim pojawiają się swoiste „genealogiczne meteory”, krótko związane z naszym regionem. Przykładem może być familia Sporschillów.

Ten tekst przeczytasz za 3 min. 45 s
Metryka chrztu Amanda Sporschilla, urodzonego w 1795 roku we Frysztacie. Źródło: Archiwum Krajowe w Opawie

Od schyłku XVIII wieku na teren Księstwa Cieszyńskiego trafiało relatywnie sporo urzędników pochodzących z innych części monarchii Habsburgów. Jednym z nich był Piotr (Peter, Petr) Sporschill, urodzony w 1770 roku w morawskiej miejscowości Dobromilice. Czasami pojawiają się błędne informacje jakoby urodził się we wsi Dobřemilice na południu Czech albo w Brnie.
Jego nazwisko brzmi dość egzotyczne, ale nie zawsze tak było. W metryce chrztu figuruje jako Zborzil, a zatem chodzi o czeskie/morawskie nazwisko Zbořil. Później jako dorosły człowiek występował w źródłach jako Sporzil, potem jako Sporschil, wreszcie jako Sporschill. Jest to przykład na to, jak germanizowali się urzędnicy w służbie Habsburgów na przełomie XVIII i XIX wieku od czasu, kiedy cesarz Józef II bardzo mocno postawił na obecność języka niemieckiego w szeroko rozumianej sferze publicznej.

Skąd to nazwisko?
Nazwisko Sporschill pochodzi od czeskiego/morawskiego nazwiskaZbořil (Zborzil). 

Piotr Sporschill studiował w Ołomuńcu. Od 1792 roku jako prawnik pracował w różnych majątkach na Śląsku Austriackim, między innymi we Frysztacie. Od 1796 roku był syndykiem i radcą magistrackim Cieszyna. W tym czasie uporządkował miejskie archiwum oraz opracował obszerne zestawienie dat i faktów z dziejów Cieszyna i Śląska Cieszyńskiego, obejmujące lata 810-1800. Korzystał z niego później burmistrz Alojzy Kaufmann, tworzący swoją obszerną kronikę.

Piotr Sporschill. Fot. Wikimedia Commons

Sporschill na Śląsku Cieszyńskim spędził mniej więcej dekadę. W 1803 roku został syndykiem w Opawie, a w 1825 roku radcą Sądu Apelacyjnego w Pradze. Od 1826 roku był burmistrzem Pragi. Na tym stanowisku okazał się bardzo sprawnym administratorem. Podniesiony do stanu szlacheckiego, zaczął się podpisywać „von Sporschill”. Zmarł w 1838 roku. Przez całe życie udzielał się charytatywnie – w efekcie majątek, który odziedziczyły jego dzieci, nie był zbyt wielki.

Żona i dzieci cieszyńskiego radcy magistrackiego
Jeśli chodzi o życie rodzinne Piotra Sporschilla, to 27 sierpnia 1794 roku poślubił Antonię Karolinę Agnieszką Langforth (1772-1831), pochodzącą z Żor, leżących na ówczesnym pruskim Śląsku. Z tego małżeństwa pochodzili: Amand Antoni Piotr (ur. 1795), Edward Józef (ur. 1799), Antonia Filipina Jakobina (ur. 1800), Maria Karolina Weronika (ur. 1803) i Anna Beata (ur. 1805). Najstarszy z rodzeństwa urodził się we Frysztacie, najmłodsza w Opawie, pozostałe dzieci Sporschillów przyszły na świat w Cieszynie.
Amand (ur. 1795) w 1827 roku w Halbturn (obecnie w austriackim kraju związkowym Burgenland) ożenił się z Teresą (Theresia) Karner. Mieszkali później w miejscowości Nikolčice.

Skąd ten ród?
Sporschillowie pochodzili z Moraw. 

Jeden z ich synów, podobnie jak ojciec noszący imię Amand (1839-1892), był zarządcą dóbr hrabiego Chotka niedaleko Bratysławy. Zginął śmiercią tragiczną, o czym pisał „Kurier Lwowski”. Zmierzając nocą do wioski Also Korompa (Alsókorompa, obecnie Dolná Krupá), zjeżdżał ze stromego pagórka. Konie się spłoszyły i zawadziły dyszlem o kamienną poręcz mostu. „Sporschill wyleciał z powozu i uderzywszy się głową o poręcz, roztrzaskał sobie czaszkę tak, że na miejscu padł trupem”.
Inny syn Amanda, Peter (Piotr) (1832-1897), osiedlił się na stałe w Jordanowie w Galicji. Ożenił się w 1869 roku z Antoniną Czerny (Cerny), a wywodząca się od niego linia rodu Sporschillów po dziś dzień mieszka na terenie województwa małopolskiego.
Michael Morys-Twarowski


Może Cię zainteresować.