Nikiedy to idzie fajnie, ale ponikiedy trzeba linke procno wyplantować z torek abo krzoków ostrynżyn. Oto niedowno żech siedzioł w noc świyntojańskóm przi ogiynku i grzeboł w nim patykym, a tu już na prziszły tydziyń Wilija. Słónko sie lyniwie wygrzebało spoza kopców, ale teraz przipiyko tak, jako by to ani nie była drugo połówka grudnia. Trowa sie na nowo zazielyniła i jeszcze aji jakosi mucha mi kole ucha zabrzynczała. „Dziwny jest ten świat” naisto by teraz powiedziała pani Janiczkowa, kiero tu miyszko w chałpce na Górsku i umiy przefajnie opowiadać, jako to kiejsi hań downi bywało. Przedwczorym obchodziła swojóm dziewiyndziesióntke i tóż, aż to tu dozwijóm, to sie za nióm stawiym, coby ji rynkóm potrzónść i złożyć życzynia na ty jeji urodziny i już aji na ty zbliżajónce sie Świynta.

***

Mało Anna sie urodziła na Soszowie do rodziny Pilchów. Jeji tatowie, jak uciekali przed biydóm z wiślańskij doliny do jeszcze wiynkszej biydy na gróniach, to se kupili staróm już wtedy drzewiónke na Branculi, kónsek nad Łobieszónkóm, kaj sie ludzie wieszać chodzili. Dzisio w tym miejscu stoji szumne schrónisko turystyczne Lepiarzówka. Ta jejich chałpka z poczóntku nimiała ani kumina, była jeszcze kurlokym. Dym z polyniska uciekoł z izby do siyni, a potym dwiyrzami na pole. Ponikiedy sie mu też nie bardzo chciało i wtedy było trzeba na ziymi siodać, bo inyczyj szczypało w oczy. W izbie już była jakosi delówka, ale w kumorze jeszcze nolepa z udeptanej gliny. Elekryki nie było i świycliło sie szczypami z twardego bukowego drzewa. W izbie było pełno ludzi, a przez zime aji zwierzónt. Kury było trzeba schować przed mrozym, a jak sie maciora kiej w zimie oprosiła, to aji tóm świńskóm rodzinke było ponikiedy trzaba do izby przigarnyć. Ta maciora była ale kulturano i umiała sie aji do szafliczka wysmolić. Dziecek też przibywało i tóż po trzech w łóżku lygowały. Jak pani Janiczkowa spómino, ani sie przi tym nie kopały. To dzisio ty nasze dzieciaczyska, ledwo wedle sebie na gałczu siednóm, to już sie sturkajóm.

*** 

W swoich siedmiu rokach szła pani Janiczkowa na swojóm piyrszóm słóżbe do Wojewodów na dole w Jaworniku. Tam gazdóm dziacka wachowała i w chałpie skludzała. Miała to stamtónd o kupe bliżyj do jawornickij szkoły, kaj tak rada chodziła, bo była bystro, ochotno do nauki i ciekawo świata. Ponikiedy ale, jak było wiyncyj roboty, to jóm gazdowie do szkoły nie puszczali. „Wtedy żech se tak z godzinke popłakała, ale potym to już było dobre” wspómino. Ku tatóm na Soszów mogła se zónść tak na dwie czy trzi godzinki dycki w niedziele. Po trzech rokach słóżby w Jaworniku poszła na dalszóm słóżbe do swoji starszej siostry, kiero sie wydała na Stożek, też ji cosi pumóc i dziecka powachować. Potym, jak już była starszo, to jóm posłali na słóżbe do Nydku na Dziołek do Ciynciałów, moich prastarzików. Tam jóm mieli okropnie radzi, bo była szykowno, ochotno i pracowito. Tam ji też Ciynciałka aji prziszłego chłopa namówiła i Anna Pilchówna sie potym wydała za Janiczka z Bajcarki, prowie w połówce cesty miyndzy Dziołkym a Soszowym. Tam też młodzi Janiczkowie gazdowali. Tam chowali krowy, prosioki i drób, ukłodali zimnioki i kwaki do kup przikrytych słómóm, czetynóm i ziymiom, na kiere w zimie było trzeba jeszcze śniyg nagarnyć, coby ty kupy nie przemarzły i uchowały swojóm zawartość aż do wiosny. Z drugij stróny już tam na Bajcarce potym aji elektryka była i u Janiczków se kupili piyrszóm w okolicy telewize, na kieróm sie chodzywali dziwać sómsiedzi aż kansi z dołu ze Stańkuli i Potoka. Urodziły sie im sztyry cery: Danka, Wanda, Brónka i Janka. Przi starości o gazdówke, chałpe i dziecka naszła se pani Janiczkowa jeszcze czas aji na kulture. Chodziła do dziedziny do Dómu PZKO, grała w teatrzyku, kiery prowadziła Aniela Kupcowa i do dzisio biere udział w spotkaniach Klubu Kobiet. W szejesióntym dziewióntym roku sie Janiczkowie przekludzili na drugóm stróne Nydku, tu na Górsko, blisko ku granicy z Wyndrynióm. Tu już była murowano chałpa, stónd już było bliżyj do dziedziny i dziywczynta nie musiały tak daleko pieszo do szkoły chodzić. Ale ta nejmłodszo Janka, kierej wtedy były dwa roku, jeszcze dłógo brzynczała, że chce iść nazod do „dómeczku” na Bajcarke.

***

Skóńczyłech zwijani pastyrza i dzwóniym u Janiczków. Prziszła mi odewrzić cera pani Janiczkowej – Brónka i woło mame, coby prziszła ku dwiyrzómi. Pani Janiczkowa je jeszcze na swoje roki fest gibko i już za pore sekund wchodzi do siyni drobno sylwetka gaździnki, kiero sie urodziła jeszcze w kurloku i kieróm jako dziecko wiater kansi na żerdzi w dzichcie kolyboł. Ani wierzić sie nie chce, jak sie świat może zmiynić w cióngu jednego żywota ludzkigo. Czas pokrył już ji twarz drobnóm pajynczynóm zmarszczek, ale nie zdołoł zgasić tego blasku dzieciństwa w jejich oczach, tego blasku w kierym sie odbijo czysto ludzko duszo. Czas nie wzión pani Janiczkowej ani tego lehutkigo tajymnego uśmiychu, z kierym sie dziwo na świat. Tego magicznego uśmiychu gorolskij Mony Lizy.