czwartek, 2 maja 2024
Imieniny: PL: Longiny, Toli, Zygmunta| CZ: Zikmund
_-_transp.png){kind=spacer}
/ 
Pre-teskty i Kon-teksty Łęckiego: Najokrutniejszy miesiąc to kwiecień? | 02.04.2024
„Najokrutniejszy miesiąc to kwiecień” czytamy w słynnym poemacie „Ziemia Jałowa” autorstwa Thomas S. Eliota, w tej jego części, którą poeta nazwał „Grzebanie umarłych”. Dlaczego tak właśnie? – doczyta każdy, kto ciekaw. Ech, te niepokojące miesiące...
Ten tekst przeczytasz za 6 min. 15 s
Tegoroczny Oktoberfest odbędzie się od 21 września do 6 października. Fot. Pixabay
I
„Listopad dla
Polaków niebezpieczna pora” – przekonywał Stanisław Wyspiański w „Nocy
Listopadowej”. A co, a niby grudzień lepszy, bardziej dla Polaków bezpieczny? A
jest wszak takich w polskim kalendarzu dwanaście niepokojących miesięcy – w
każdym by się coś tragicznego znalazło. Jeśli jednak bardziej prozaicznie
zastanawiać się nad „naturą” miesięcy, to pewnie okazałoby się, że najbardziej
mylącym miesiącem jest październik. Przykłady? Jak wiadomo Oktoberfest (czyli
święto październikowe) do 1872 roku świętowali Niemcy w październiku, ale potem
już zawsze we wrześniu. Zaś rocznicę rewolucji październikowej obchodzono, a
może i dalej się obchodzi, w listopadzie. Czyli październik raz świętuje się we
wrześniu, innym razem obchodzi się kolejną rocznicę w… listopadzie. Przyznam,
że nie wiem dlaczego słynne bawarskie święto piwa zachowało w nazwie
październik, gdy sama z pompą świętowana piwna impreza odbywa się we wrześniu. Tylko
z tego powodu, że pierwsze takie święta miały miejsce w październiku? Na
marginesie: pytanie kiedy, w jakim miesiącu, obchodzi się Oktoberfest padło w
popularnym teleturnieju Milionerzy. I jeśli mnie pamięć nie zawodzi, to
odpytywanego przez Huberta Urbańskiego nieszczęśliwca niestety nie zawiodła znajomość
języka niemieckiego. I w odpowiedzi wypalił – „w październiku!”. I odpadł –
rzecz jasna.II
Co do
wspomnianej komunistycznej październikowej rewolucji. Rzecz sprowadza się do
tego, czy liczyć datę bolszewickiego przewrotu w starym stylu czyli kalendarzu
juliańskim obowiązującym w carskiej Rosji (i wtedy mówić o październiku), czy w
przyjętym przez komunistów parę miesięcy później kalendarzu gregoriańskim –
zgodnie z którym proletariacka z nazwy rewolucja dokonała się w listopadzie. Piwo
i rewolucja. No cóż – o ile kac po święcie piwa mija pewnie następnego dnia, to
oszołomienie po tamtej, Wielkiej Rewolucji Październikowej wielu jej świadomych
i mniej świadomych spadkobierców męczy najwyraźniej do dziś. Nieprzypadkowo.
Wszak bolszewicki październikowo-listopadowy zbrojny przewrót z 1917 roku przez
sto lat nazywany był właśnie – „Rewolucją”. Na pewno był rewolucją w tym
sensie, że odcisnął swoje piętno na całym XX wieku. Kumulował w sobie ideowe
zawirowania, napięcia polityczne, społeczne i kulturowe stuleci wcześniejszych,
a także nadawał im prawdziwie rewolucyjny impet, ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Zmiana kalendarza juliańskiego na gregoriański, a więc np. października na
listopad, to zmiana kosmetyczna, gdy tylko spojrzy się na nią z perspektywy ruchów
prawie-że tektonicznych, jakie zaczęły się w listopadzie 1917 roku i
wstrząsnęły społeczeństwami prawie całego świata w następnych
dziesięcioleciach. A co z „rewolucyjnymi” ideami i pomysłami bolszewickiego
października – dzisiaj? Z dzieciństwa pamiętam olbrzymi, acz trochę już wówczas
przybrudzony, transparent z napisem „Idee Lenina wiecznie żywe” – wtedy, w
latach siedemdziesiątych wydał mi się on jakąś kabaretową hucpą. Robił na mnie
równie niepoważne wrażenie jak wciskany wówczas uczniom i uczennicom wiersz
Władimira Majakowskiego – „Mózg klasy, sprawa klasy, siła klasy, chluba
klasy – / oto czym jest partia. / Partia i Lenin – bliźnięta-bracia –/ kogo
bardziej matka-historia ceni? / Mówimy – Lenin, a w domyśle – partia,
/mówimy – partia, a w domyśle – Lenin”. Tak, tak zupełnie jak rewolucja
październik (w domyśle) listopad, czy listopad (w domyśle) październik...III
Dzisiaj muszę
przyznać, że niektóre idee Lenina i jego towarzyszy bolszewików pozostają dla
wielu jego – świadomych i nieświadomych – ideowych spadkobierców jak
najbardziej żywe. W książce „Sowiety” Jan Paweł Wieczorkiewicz przypomina, jak
to „(b)olszewickie egerie, jak np. żona Lenina Nadieżdża Krupska czy Aleksandra
Kołłontaj, rozważały (…) odgórne zreformowanie instytucji rodziny jako »przeżytku burżuazyjnego«. Wstępem do
tego była wolność zawierania i rozwiązywania związków małżeńskich z ich
automatyczną rejestracją oraz swoboda aborcji, która stała się jedyną metodą
regulacji urodzin”… I dalej pisał profesor Wieczorkiewicz: „Powszechnie
propagowano pełną swobodę seksualną – teorię »szklanki wody«.. Ponieważ Bucharin (jeden z głównych bolszewickich teoretyków)
obwieszczał, że »dzieci należą do społeczeństwa«, spowodowało to podjęcie jeszcze bardziej radykalnego programu
ich »upaństwowienia«, aby wyrwać
je spod zgubnego wpływu rodziców”. Tu dwie uwagi. Pierwsza jest taka: to bardzo,
bardzo stary program, aby decydujący, ba jedyny wpływ na wychowanie dzieci
miało wszechobecne Państwo. Bo rodzice wychowując dzieci zgodnie ze swoimi
przekonaniami szkodzą i dzieciom, i – w konsekwencji – Państwu. Jeśli uznać, że
to stare marzenie niektórych filozofów i utopistów jest jednym z wyznaczników
totalitaryzmu. I uwaga druga – też odwołująca się do dzieci, tyle, że tym razem
metaforycznie. Od czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej znana jest formuła
mówiąca o tym, że „Rewolucja zjada własne dzieci”. Przypisuje się ją Dantonowi,
ale pewności co do autorstwa chyba nie ma. Oznaczać ma ta formuła, że ofiarami
rewolucji stają się na pewnym jej etapie sami rewolucjoniści. Jakim etapie? A
no na jej kolejnym etapie, na którym nie zrozumieli oni, że pochód rewolucji
musi nieubłaganie iść dalej i ich postępowe poglądy z etapu przeszłego, zaczęły
nagle brzydko pachnieć reakcją. I tak zgilotynowano Dantona, skazano na śmierć
Bucharina. Ale przecież w niczym nie ulżyło to milionom ofiar prawdziwego
piekła, które zafundowali swoim współczesnym (i potomnym) ci postępowo
rewolucyjni uczniowie czarnoksiężnika.IV
Aha, egzekucji
na Bucharinie dokonano w marcu, Dantona zgilotynowano w kwietniu – tyle że nie z
tego powodu Thomas S. Eliot uznał właśnie ten miesiąc za najbardziej okrutny.Krzysztof Łęcki
