Wigilia Bożego Narodzenia to – jak mówi jedna z popularnych polskich piosenek bożonarodzeniowych – jedyny dzień w roku, który liczy się od zmroku. Zgodnie z tradycją najważniejszym punktem dnia jest bowiem wieczerza wigilijna, która rozpoczyna się wraz z „pierwszą gwiazdką na niebie”. W zależności od regionu i tradycji rodzinnych zestaw wigilijnych potraw jest różny, ale do najbardziej typowych polskich potraw należą: barszcz z uszkami (wymiennie w niektórych regionach Polski z białym żurem, zupą grzybową, zupą owocową lub zupą rybną), ryby przyrządzane na różne sposoby, z najbardziej tradycyjnym karpiem smażonym i w galarecie, ponadto kapusta z grochem, kapusta z grzybami, pierogi z kapustą, kasza z suszonymi grzybami, fasola z suszonymi śliwkami, paszteciki z grzybami, kluski z makiem, cukrem i miodem, chałka z kompotem z suszonych owoców, a na Śląsku także moczka i makówki.

Zgodnie z polskim zwyczajem potrawy wigilijne powinny być postne, czyli bezmięsne i bez użycia tłuszczów zwierzęcych. W innych zakątkach Europy nie jest to jednak normą. I tak w Danii podczas Wigilii podaje się pieczoną kaczkę, a na zakończenie ryż z migdałami. W Norwegii podczas Wigilii serwowane są żeberka wieprzowe i gotowane mięso owcze. W Austrii na wigilijnym stole znajduje się karp lub kaczka, a w Niemczech jest to bardziej wystawna, ciepła obiadokolacja, składająca się najczęściej z ryby z przystawkami. Z kolei we Francji najważniejszy jest obiad świąteczny, z pasztetem strasburskim z gęsiej lub kaczej wątróbki, ostrygami i wędzonym łososiem. Powszechnie podczas Wigilii jada się też mięso drobiowe, zwłaszcza indyka.

Dla odmiany w Wielkiej Brytanii w Wigilię większość osób pracuje. W pierwszy dzień świąt Bożego Narodzenia charakterystycznym daniem obiadowym jest natomiast pieczony indyk z żurawiną. Wigilii nie ma również w Holandii i coraz częściej w Belgii, gdzie zamieniana jest na uroczyste śniadanie świąteczne w restauracji.