Na chwilę obecną w systemach kształcenia swoich państw działają polskie szkoły na Białorusi, Litwie, Łotwie, Ukrainie i w Republice Czeskiej. To one szereg lat zabiegały o to, by nie wrzucać ich do jednego worka ze szkołami społecznymi działającymi na bazie szkółek niedzielnych. Kongres w Toruniu był potwierdzeniem tego, że ich głosy zostały usłyszane. – Dziś zaczynamy dzieło, które, mam nadzieję, będzie bardzo przydatne przede wszystkim tym naszym rodakom, którzy pracują bądź korzystają z edukacji w szkołach działających w obcych systemach edukacji, w szkołach, w których wykładany jest język polski i inne przedmioty w języku polskim – zaznaczył Dariusz Piotr Bonisławski, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Podkreślił również, że szkoły te wymagają poważnego traktowania, w związku z czym istnieje potrzeba stworzenia ośrodka, który będzie im służyć pomocą merytorycznie wysokiej jakości.

List intencyjny w sprawie jego powołania podpisali zaraz pierwszego dnia Kongresu Dariusz Piotr Bonisławski oraz prezydent Miasta Torunia, Michał Zaleski. Centrum Wspierania Szkół z Polskim Językiem nauczania działających w obcych systemach edukacyjnych będzie bowiem bazować na współpracy między Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska” a ośrodkami akademickimi oraz placówkami oświatowymi w Toruniu. – Deklarowana pomoc będzie obejmowała wsparcie metodyczne nauczycieli poprzez organizację konferencji i kongresów, kursów i innych form szkoleniowych, organizację wizyt i pobytów stażowych na bazie instytucji i placówek oświatowych miasta Torunia, organizację projektów i pobytów edukacyjnych z udziałem szkół z polskim językiem nauczania oraz szkół miasta Torunia, prowadzenia badań naukowych, działalności wydawniczej i innej – czytamy w dokumencie.

Wtorkowa konferencja z udziałem przedstawicieli szkół polskich z Białorusi, Litwy, Łotwy, Ukrainy, Węgier i RC została poświęcona problematyce działania polskich szkół w systemach kształcenia poszczególnych krajów, z uwzględnieniem jej celów i misji, profilu absolwenta oraz języka polskiego jako języka mniejszościowego. O specyfice polskich szkół działających w czeskim systemie oświaty mówiła Barbara Kubiczek z Centrum Pedagogicznego dla Polskiego Szkolnictwa Narodowościowego w Czeskim Cieszynie. W debacie nt. misji i celów szkół z polskim językiem nauczania wypowiadał się z kolei przewodniczący Komisji Szkolnej przy Kongresie Polaków w RC oraz dyrektor Polskiego Gimnazjum w Czeskim Cieszynie, Andrzej Bizoń. Zaolziańskie środowisko nauczycielskie reprezentowali ponadto prezes Towarzystwa Nauczycieli Polskich w RC, Krzysztof Kosmala, dyrektorka cierlickiej polskiej podstawówki, Barbara Smugala, polonistka górnosuskiej polskiej szkoły, Wanda Folwarczna, oraz redaktorka „Jutrzenki”, Barbara Glac.

Pierwszy Kongres Szkół z Polskim Językiem Nauczania działających w obcych systemach edukacyjnych poprzedziła inna cenna inicjatywa Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” i Centrum Pedagogicznego w Czeskim Cieszynie. Od soboty do poniedziałku nauczyciele języka polskiego z RC i Litwy wymieniali się doświadczeniami oraz pracowali nad modyfikacją podstawy programowej do nauczania języka polskiego z uwzględnieniem współczesnych realiów językowych i literackich. Jak zapewniła Barbara Kubiczek, prace w tym zakresie będą kontynuowane.