Do naszej redakcji dotarła smutna wiadomość o śmierci ks. dr. hab. Waleriana Bugela. Łączył w sobie dwie role - uczonego i duchownego. Zmarł we wtorek, miał 51 lat.
Ksiądz Bugel mieszkał w Żukowie Górnym i pracował jako adiunkt w Katedrze Teologii Liturgicznej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Franciszka Palackiego w Ołomuńcu. Rok temu w marcu byliśmy uczestnikami jego wykładu wygłoszonego w ramach Dnia Tolerancji w Polskim Gimnazjum im. J. Słowackiego w Czeskim Cieszynie (>>pisaliśmy na glos.live - tutaj). Ks. Bugel mówił wówczas o tolerancji w kontekście islamu, starając się również wyznaczać granice tolerancji. Z kolei w lipcu naukowiec był uczestnikiem konferencji poświęconej dziedzictwu kulturowemu apostołów Słowian na Śląsku, a także postaci św. Melchiora Grodzieckiego (>> pisaliśmy na glos.live - tutaj).
W 2012 roku ks. Walerian Bugel był gościem spotkania w ramach projektu Książnicy Cieszyńskiej "Zaolzie teraz". Jego zapis można znaleźć w serwisie YouTube, a sylwetkę zmarłego (więcej w prezentacji pdf - tutaj) przypominamy na podstawie materiałów Książnicy.
Był ekspertem w dziedzinie nauki o Kościele – eklezjologii oraz wybitnym znawcą wschodniego chrześcijaństwa, na temat którego ogłosił szereg istotnych i świetnie przyjętych w naukowym środowisku publikacji. Związany był więzami tożsamości tak z Polską, jak i Zaolziem, na którym się wychował.
Walerian Bugel przyszedł na świat 26 lipca 1968 roku w Koszycach na Słowacji jako syn Jolanty i Oswalda – wybitnego śpiewaka operowego, a wiele lat później także i… księdza. Matka trudniła się aptekarstwem. Niebagatelny wpływ na rozwój przyszłego księdza miał fakt, iż wywodziła się ona z rodziny grekokatolickiej.
Pochodzenie matki w znacznym stopniu przełożyło się zresztą na jego zainteresowania naukowe, koncentrujące się wokół liturgii i eklezjologii, zwłaszcza zaś tradycji unickich. Czynnik ten nie odbił się jednak na tożsamości narodowej ks. W. Bugela, który, choć pozostał pełen szacunku dla kulturowego dziedzictwa przodków ze strony matki, jednoznacznie deklarował się jako Polak, na płaszczyźnie lokalnej zaś – nie ukrywał przywiązania do tradycji cieszyńskich.
Kiedy – po epizodzie w słowackim przedszkolu w Koszycach – miał iść do podstawówki, ojciec zdecydował się przerwać karierę śpiewaka operowego i wrócić na Zaolzie, by syn mógł wychowywać się w polskim środowisku. Pozostał bez pracy przez kolejne 2 lata, ale Walerian rozpoczął naukę w polskiej szkole podstawowej w Żukowie Górnym. Kontynuował ją w polskiej podstawówce w Czeskim Cieszynie oraz w tamtejszym Gimnazjum z Polskim Językiem Nauczania.
Walerian Bugel rozpoczął studia teologiczne tam, gdzie skończył je jego ojciec – na Wydziale Teologicznym Św. Cyryla i Metodego w Litomierzycach (przeniesionym tam po likwidacji Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Karola), w seminarium, które jego wychowankowie określali mianem „zakładu specjalnego”. Było to miejsce elitarne – jedna z dwu takich szkół w Czechosłowacji, samodzielny wydział, znajdujący się poza jurysdykcją któregokolwiek z uniwersytetów.
Po aksamitnej rewolucji udało mu się uzyskać dyplom z teologii, co nastąpiło w czerwcu 1991 r. Był on jednak za młody, by przyjąć święcenia kapłańskie (trzeba było mieć 25 lat, on miał 22 lata i 11 miesięcy…), postanowił więc kontynuować naukę na studiach trzeciego stopnia, tym bardziej, że po upadku komunizmu przed młodym teologiem otwarły się w tym zakresie nowe możliwości. Dwuobrządkowość zadecydowała, że w ramach studiów doktoranckich postanowił zgłębiać tajemnice liturgii bizantyjskiej. W grę wchodziły bądź Papieski Instytut Wschodni w Rzymie, bądź też Instytut Ekumeniczny Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Jako Polak zdecydował się na tę drugą opcję.
We wrześniu 1993 roku otrzymał święcenia kapłańskie, zaś w maju 1998 r. został doktorem po obronie pracy „Eklezjologia Unii Użhorodzkiej”, opublikowanej dwa lata później przez wydawnictwo KUL (pod bardziej literackim tytułem: „W obawie o własną tożsamość. Eklezjologia Unii Użhorodzkiej”), której promotorem był światowej sławy teolog, ks. prof. Wacław Hryniewicz.
W latach 1994-1996 – pracował jako adiunkt w Katedrze Teologii Praktycznej Grekokatolickiego Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. P. J. Šafárika w Preszowie (obecnie Uniwersytet Preszowski) na Słowacji.
Jako ksiądz-wikary pracował krótko w parafiach na Śląsku Cieszyńskim i Opawskim; jak sam twierdził, był bardziej teologiem niż księdzem. Od roku 1999 pracował na Uniwersytecie im. Franciszka Palackiego w Ołomuńcu, na tamtejszym Cyrylometodiańskim Wydziale Teologicznym, najpierw jako pracownik naukowy zatrudniony w projekcie badawczym „Zjednoczona Europa a chrześcijaństwo”, zaś od roku 2003 – jako adiunkt w Katedrze Teologii Liturgicznej.
Więcej o postaci Waleriana Bugela można przeczytać na stronie zaolzieteraz.kc-cieszyn.pl.