Szanowni Państwo,

Przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki,

Rektorzy i Pracownicy Uczelni Wyższych w Polsce,

Osoby odpowiedzialne za organizację systemu rekrutacji,

Zwracamy się do Państwa w sprawie, która budzi nasz głęboki niepokój i niezrozumienie. Chodzi o obowiązek zdawania przez młodzież pochodzącą z Zaolzia – absolwentów polskich szkół średnich z polskim językiem nauczania – dodatkowego egzaminu potwierdzającego znajomość języka polskiego, jeżeli chcą kontynuować naukę na uczelniach wyższych w Polsce. Trudno jest zrozumieć, dlaczego młodzi ludzie, którzy przez całe swoje życie szkolne uczęszczali do szkół z językiem wykładowym polskim, zdawali maturę z języka polskiego, posługują się tym językiem w mowie i piśmie, są zobowiązani do udowadniania swojej znajomości polszczyzny na nowo.

Zaznaczmy: nie mówimy o osobach uczących się języka polskiego jako obcego, lecz o młodych Polakach, obywatelach Czech pochodzenia polskiego, których tożsamość narodowa i językowa jest nieodłączną częścią ich codzienności. Polskie szkoły na Zaolziu funkcjonują zgodnie z polską tradycją oświatową, a ich absolwenci uzyskują bardzo dobre wyniki nie tylko z języka polskiego, ale i z historii, geografii czy literatury narodowej. Obowiązek dodatkowego egzaminu z języka polskiego w tym kontekście nie tylko wydaje się być nieuzasadniony merytorycznie, ale również głęboko niesprawiedliwy i krzywdzący. W istocie – jest to forma systemowej dyskryminacji wobec młodzieży polskiego pochodzenia wychowanej poza granicami administracyjnymi Rzeczypospolitej, ale we wspólnym kręgu kulturowym i językowym.

Zniesienie obowiązku potwierdzania znajomości języka polskiego w przypadku absolwentów szkół z polskim językiem nauczania, funkcjonujących poza granicami Polski, w szczególności w regionach takich jak Zaolzie.

Uznanie matury z języka polskiego, zdawanej w takich szkołach, za pełnoprawny dowód znajomości języka ojczystego.

Przegląd obecnych procedur rekrutacyjnych pod kątem ich zgodności z zasadą równego traktowania oraz wspierania Polaków i osób polskiego pochodzenia mieszkających poza granicami kraju.

W dobie globalizacji, mobilności i pogłębiających się więzi międzypaństwowych warto, by Polska nie tylko deklaratywnie, ale również praktycznie wspierała młodych Polaków za granicą. Tymczasem obecne przepisy stają się barierą – nie tylko edukacyjną, ale także emocjonalną i symboliczną.

Michał Szczotka i Regina Szczotka-Szatanik, Wędrynia, Republika Czeska

W imieniu absolwentów, nauczycieli, rodziców i wszystkich, którym bliska jest polska edukacja za granicą