Pamięta pan swoje pierwsze „Gorolski Święto”?
– Mój pierwszy kontakt z „Gorolem” – tu mam na myśli chór męski „Gorol” – był w parku zdrojowym w Darkowie. Zespół z Jabłonkowa wystawiał tam widowisko pn. „Gorolsko błyskawica”. Tato posadził mnie na swoich ramionach i wskazał na chodzącego po scenie wysokiego mężczyznę. Powiedział, że to Jura spod Grónia. Jako kilkulatek nie miałem pojęcia, kto to taki. Wtedy ten rosły jegomość zaczął zapowiadać program. Przekonywał, że tego, co wkrótce się wydarzy, nikt na świecie jeszcze nie widział. Jego słowa niebawem się ziściły. Od zachodu nadciągnęła czarna chmura, a za nią taka burza, że ludzie z piskiem pouciekali z parku.


Z ulewą kojarzę również „Gorolski Święto” w Jabłonkowie, na które przyjechałem razem z rodzicami. Lało jak z cebra, a niebawem miał wystąpić Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”. Co prawda przestało wreszcie padać, niemniej jednak cała scena była mokra. Wtedy weszli na nią „gorole” i mokre deski zaczęli polewać benzyną i zapalać. Stanęła w płomieniach, ale po chwili podłoga była sucha i mógł rozpocząć się występ. Kiedy zaś przyszła młodość „górna i durna”, razem z chłopakami z „dołów” jeździliśmy na „Gorolski Święto” całą paczką. Jeden z kolegów miał „starkę” w goraliji. Wyruszaliśmy więc już kilka dni wcześniej i u niej sypialiśmy w oczekiwaniu na to wielkie wydarzenie.

Czym w tym czasie przyciągało „Gorolski Święto” młodych ludzi?
– Mając 16, 17 lat, chodziliśmy na tę imprezę głównie z powodu dziewczyn. Ale też z wielkim zainteresowaniem oglądaliśmy program, który bazował na występach naszych rodzimych zespołów. Zapraszanie wykonawców programu działało wtedy na zasadzie „wy zatańczycie u nas, a my potem przyjedziemy do was, żeby zrewanżować się swoim występem”. Na „Gorolski Święto” chodziło się też, oczywiście, ze względu na placki, „warzónkę” i jelita z kapustą.

Tadeusz Filipczyk zaprasza na „Gorolski Święto”.

To były czasy, kiedy mieszkał pan w Łąkach. Czy już tam dał się pan poznać jako utalentowany gawędziarz i działacz społeczny „za Bóg zapłać”?
– Tak się jakoś składało, że od najmłodszych lat, kiedy trzeba było powiedzieć jakiś wierszyk, kogoś przywitać lub komuś podziękować, to mnie w to angażowano. Przed publicznością występowałem również później jako członek zespołu kabaretowego „Olziok”. Prócz tego, będąc prezesem Stowarzyszenia Rodziców i Przyjaciół Szkoły, działałem na rzecz polskiej szkoły i przedszkola w Łąkach.


Kiedy zaś na stanowisku prezesa Miejscowego Koła PZKO zmieniały się kolejne osoby, ja pełniłem funkcję ich zastępcy. Jednak kiedy szkody górnicze zaczęły coraz bardziej dawać się Łąkom we znaki, i koło naszego domu zaczęły jeździć buldożery, nie było innego wyjścia. Trzeba było poszukać nowego miejsca, gdzie moglibyśmy zamieszkać.

Znalazł je pan w Nawsiu?
– Tak, w Nawsiu znalazłem dom, w którym mieszkamy z żoną do dziś. Od razu mi się spodobał. Problem polegał na tym, że wcześniej przed nami zainteresowało się nim również pewne małżeństwo z Hawierzowa. Przekonałem ich jednak, że mieszkanie w Nawsiu, zwłaszcza zimą, gdy spadnie śnieg, to nie miód. Dramatyczne obrazy, które nakreśliłem przed nimi, prawdopodobnie zadziałały na ich wyobraźnię, bo wycofali się z kupna.


Długo cieszył się pan spokojem wsi sielskiej anielskiej?
– Niedługo, bo jak tylko się wprowadziłem, rozpoczęła się praca społeczna. Akurat sprzątaliśmy sprzed domu jakieś stare graty, kiedy przyjechał Władek Młynek i kazał mi wsiadać do jego samochodu. Tak znalazłem się na swojej pierwszej próbie „Gorola”. Nie minął miesiąc, a już pojechałem z nimi na występ. Z Władkiem znaliśmy się już wcześniej, a ponieważ Maciej, legendarny partner Jury spod Grónia, już nie żył, Władek wymyślił, że przygotujemy wspólny program, z którym będziemy jeździć po całym naszym terenie. On miał opowiadać o „Gorolu” i Macieju, a ja prezentować jego kawały. Tak się też stało i chyba nie było wioski, której w tym czasie nie odwiedziliśmy. Potem zacząłem występować również solo, ale to niespecjalnie mnie pociągało. Aż wreszcie sprawy poszły tak daleko, że ktoś zgłosił mnie na konkurs „Ślązoka Roku” do Katowic i ja go wygrałem. To była bodajże połowa lat dwutysięcznych.

Tadeusz Filipczyk poleca lekturę wywiadu.

Czyli robić folklor gorolski z dolańską duszą? W Łąkach, jakby nie było, przeżył pan czterdzieści lat.
– Smykałka do pracy społecznej pozostała we mnie nawet po przeprowadzce do Nawsia. Bez działalności pro publico bono nie wyobrażałem sobie życia. Chętnie zaangażowałem się więc w jabłonkowskim chórze i więcej się nad tym nie zastanawiałem. A że zaczęli o mnie mówić „gorol z Łąk”, to trudno. Z chórem męskim „Gorol” nie da się występować inaczej niż po gorolsku. Ta gorolskość stopniowo więc we mnie wchodziła, a ja wtapiałem się w nią.


Jak pan sobie poradził z językowym aspektem swoich występów? Gwara północnej i południowej części Zaolzia brzmi trochę inaczej. Te same słowa mają czasem inne znaczenie.
– Tak, ale te różnice nie są znowu tak wielkie. Poza tym ludzie się przeprowadzają, zawierają góralsko-dolańskie małżeństwa, w efekcie czego oddziałują na siebie również pod względem językowym. Ja zawsze posługiwałem się taką mową, jaką wyniosłem z domu. Nie udawałem gorola. Będąc na scenie, staram się mówić gwarą bez czeskich naleciałości, wolę użyć więcej polskich słów niż mniej. Tej zasady zawsze się trzymam. Na „Gorolski Święto” często przyjeżdżają ludzie, którzy są na studiach daleko od domu, którzy wyjechali w świat. Tym bardziej uważam za istotne, żeby słyszeli tu piękną, niezachwaszczoną gwarę. Zresztą samo to święto na to zasługuje.

Zdradzi pan swoje najpiękniejsze przeżycie z nim związane?
– Wszystkie wspomnienia dotyczące „Gorolskigo Święta” są piękne. Wiele z nich jest również dowcipnych, jak np. to, kiedy przyszedł małżonek do nas za scenę i prosił, żeby ogłosić, że zgubiła mu się żona. Wtedy zapytałem go, jak ją opisać. Na to mężczyzna: „Taka starsza już i…” – chwilę się zastanowił. „Wie pan co? Niech pan powie, że zgubiła mi się żona i kto ją znajdzie, niech ją sobie zostawi”.Albo drugie, również autentyczne zdarzenie. W południe wysiadł w Nawsiu z pociągu elegancko ubrany jegomość i podszedł do mnie z prośbą, żebym wskazał mu drogę do Lasku Miejskiego. Powiedziałem mu więc, którędy ma się udać. Ok. 20.00-20.30, kiedy jeszcze „Gorol” trwał w najlepsze, zaczepił mnie ponownie, tym razem pytając o drogę powrotną na dworzec. Był brudny, obdarty i mocno zmęczony.

Są też smutne wspomnienia?
– Kiedy żegnamy się z występującymi u nas zespołami, takimi jak „Śląsk” z Koszęcina, to zawsze ogarnia nas smutek i trudno powstrzymać łzy. Natomiast nieprzyjemne zdarzenia w sensie nieszczęśliwych wypadków jak dotąd zdają się nas omijać.

Czy mając w pamięci dziesiątki „Gorolskich Świąt”, zdarza się panu czasem westchnąć, że „ej, dawniej to dopiero były »Gorole«”?
– Nie, to nie w moim stylu. Nie należę do ludzi, którzy mówią, „a bo w naszych czasach było tak i owak”. Przeciwnie, cieszy mnie każda nowość. Tej imprezy nie da się robić wciąż tak samo. Nie mogą jej też przygotowywać stale ci sami ludzie. Przez długie lata jej duszą był zespół „Gorol”, później ciężar organizacyjny spoczął na barkach Miejscowego Koła PZKO w Jabłonkowie na czele z jego prezesem, a nasz chór był odpowiedzialny już „tylko” za program. Od kilkunastu lat scenariusz tego trzydniowego wydarzenia opracowuje Lucka Peter-Tomek. Daje z siebie wszystko.Nie zmienia się natomiast fenomen tej imprezy. Polega on na tym, że jeśli nie spotkasz kogoś przez cały rok, to spotkasz go na „Gorolskim Święcie”. Jeśli potrzebujesz coś z kimś załatwić, to na pewno zastaniesz go w Lasku Miejskim w Jabłonkowie. Fenomenem są też nasze panie, które najpierw własnoręcznie za własne pieniądze upieką w domu kołacze, potem przyniosą je na „Gorolski Święto”, tam je kupią i na powrót przyniosą do domu.

Myślę, że nie tylko ja jestem ciekawa, czy zobaczymy pana w niedzielę w Lasku Miejskim w Jabłonkowie?
– Kiedy dwa lata temu świętogorolska niedziela tonęła w strugach deszczu, dochodziłem do siebie po dość poważnej operacji w trzynieckim szpitalu. W ub. roku z boku przyglądałem się tej imprezie i byłem szczęśliwy, że jestem jej częścią. W tym roku powiedziano mi, że na „Gorola” muszę koniecznie przyjść, skoro obchodzę urodziny. Trochę się tego obawiam. Bo jeśli przyjdzie mi postawić po kieliszku całemu Laskowi Miejskiemu, to nie wygrzebię się z długów.