czwartek, 2 maja 2024
Imieniny: PL: Longiny, Toli, Zygmunta| CZ: Zikmund
Glos Live
/
Nahoru

Na posiónku pisane: Czantoria (czynść drugo) | 31.08.2020

Siedzym na Czantorii przi „Kolibie u Roberta" i popijóm piwo. Je dobre, Brackie. Spoziyróm w stróne starego schróniska, kiere stoi tu na Czantorii już od 1904 roku. Tu my jako dziecka chodzili z tatami skoro każdóm niedziele.

Ten tekst przeczytasz za 5 min. 15 s
Fot. Michoł
 
 
Do dzisio widzym, jako to tam w postrzodku wyglóndało i wspóminóm, jako fajnie sie tam siedziało przi talyrzu polywki czy szklónce zodówki. Dzisio już to nima to schrónisko z czasów naszego dzieciństwa. Do postrzodka sie tam teraz właściwie nie idzie dostać, jyny tak ku tymu bufetowymu okiynku w ćmawej murownej przibudówce, kieróm tu przistawili z północnej stróny. Kole schróniska gnijóm wraki starych aut i wiszóm tabliczki zakazujónce turystóm jedzyni własnych swaczyn. Pomimo tego je schrónisko dzisio przi niedzieli obsypane turystami, głównie tymi, co wyjechyli lanówkóm z Ustrónia na polane Stokłosice. 

Dziwóm sie na tyn tłum ludzi i prawiym se, jaki to je szczynści, że sie nie podarziło zrealizować tyn projekt lanówki z Nydku, kiero miała mieć dolnóm stacje w Kóntach przi skoczni, miyndzystacje na Zokamiyniu a górnóm oto tu przi schrónisku. Podle tego projektu lanówka miała być zdolno wywiyźć na Czantorie tysiónc ludzi za godzine. Strach pomyśleć, co by sie tu dzioło, gdyby miała na pełno fungować choćby jyny tóm godzinke dziynnie. Już teraz widzym, że w stróne szczytu dzisio nima po co iść, bo by sie było trzeba skoro przeciskać miyndzy ludziami. Z wieży widokowej, czyli jako prawi nasz Jano „rozglóndni", przi dzisiejszej widoczności beje isto aji Niski Tatry widać, ale jo se jeszcze pamiyntóm, że dlo tego widoku kiejsi nie trzeba było wylazować po schodach, bo kole szczytu Czantorii rozcióngoł sie dwacecihektarowy posiónek. Na nim my jako dziecka borówki zbiyrali i buszowali po starych zygzakowatych okopach jeszcze z czasów wojny. Potym ale kieregosi napadło tam las wysadzić. Smreczki posadzóne na bywałym posiónku z wyrchnióm warstwóm gliny dobrze wygnojónóm owcami i krowami strasznie płytko zapuściły swoje korzynie, kiere teraz, jak prziszły ty suche roki, do wody nie poradzóm dosióngnyć. Dzisio tyn bez mała piynćdziesiyncioletni las ginie. Smreki majóm wyrszczki połómane, schnóm a pod skuróm im korniki drukujóm wyrok śmierci. Za chwile zaś bydzie wyrch Czantorii goły, jyny w postrzodku tej polany bydzie stoć żelazno „rozglóndnia", na kieróm ludzie dalij bydóm za trzicet korón wylazować, coby widzieć ponad bywałe strómy. 

Dziwóm sie dalij na to ludzki mrowiyni kole schróniska i myślym na samotnego, zziymbniyntego dwanościrocznego chłapca, kiery tu w zamieci śnieżnej w kwietniu 1913 roku chladoł zabłónkanóm owce i zmarznył poredziesiónt kroków nad schróniskym. Jeszcze w piyndziesióntych rokach w miejscu jego śmierci stoł w małym ogródku drzewiany krziż, kiery już dzisio znómy jyny ze starych pożółkłych fotografii. Krziż, kiery tu na Czantorii przipóminoł ludzióm tych dobrych pastyrzi, co dlo retowanio zabłónkanych owiec złożyli w ofierze swoje młode żywoty. 

No nic. Dźwigómy sie i idymy raczyj nazod nad Bónkule, kaj skryncómy w las, jako sie to kiejsi w czasach szmuglowanio robiywało. Przichodzómy ku Lisij Dziurze, skalistymu jarku jakoby wyoranymu w stoku góry wielkim pazurym. Możne to prowie od takich miejsc, kaj kiejsi „czorty ryły", wziyna Czantoria swojóm nazwe. W takich miejscach szło szmuglowany kóntraband w dziurach miyndzy spiyntrzónymi kamiyniami schować. Chłapcy tu wyraźnie ożyli, spuszczajóm sie na dno jarku i zaglóndajóm do dziur i szczelin miyndzy skałami. Isto chladajóm wejści do jaskini śpióncych rycerzi, ale z czasym też przidóm na to, że jakby kiedy było trzeba, to tych rycerzi bedóm musieć umieć obudzić sami w sobie.

Na dół schodzómy starym rajsztakym, na poczóntku kierego umieszczóno je tabliczka agencji ochróny przirody z wymalowanym niedźwiedziym i napisym „Prales na svazích slezského Blaníku". Dycki, jak widzym tóm tabliczke, to se prawiam, ze trzeba bydzie kiedy pojechać sie podziwać na Blaník, czy tam też piszóm, że to je tako czesko Czantoria. Idymy przez stary bukowy las, rosnóncy na kamiynistym zboczu. Wielkucne jedle, kiere tu rosły jeszcze w czasach moigo dzieciństwa, leżóm już teraz na ziymi i obrostajóm mchym. Jyny na dole pod cestóm ich jeszcze pore stoi. Zato stary cis, ostatni tu na Czantorii ze swoigo rodu, dzyirży sie twardo korzyniami kamiyni kónsek nad rajsztakym i zdrowóm zielynióm swoji rosochatej koróny głosi, że tu jeszcze dłógo postoi. Przichodzómy ku Krziżu, kaj krótko po wojnie gazde Frecha z Nydku suszka zabiła i skryncómy na ceste zarośniyntóm teraz pokrziwami. Danka z Anióm majóm obleczóne krótki szortki, ale dość tak nic nie prawióm. Idymy zozdrzić dalszego znómego, stary jawor z potynżnym pniym i jednóm już jyny gałynzióm. Dłógo żech tu przi nim nie był. Isto ostatni roz przed patności rokami niesyncy na plecach małego Matausza, kiery tu teraz sóm stoi i prubuje wroz z inszymi opasać hrubucny piyń. Możne za dalszych patnoście roków tu zaś ón prziniesie czy przikludzi swoigo syna? A stary jawor im zamacho swojóm zielónóm gałynzióm.
 





Może Cię zainteresować.