Jak zauważa dr Agnieszka Jasińska, językoznawczyni i nauczycielka języków z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, ekspert kampanii #KtoTyJesteś, na lektoratach języka polskiego na wielu polskich uczelniach pojawia się coraz więcej młodych ludzi z polskimi korzeniami, urodzonych poza granicami kraju.

 

Są to studenci programu Erasmus, albo beneficjenci programów wymiany ze Wschodem. Część z nich posiada Kartę Polaka i planuje skorzystać z możliwości pozostania na dłużej w Polsce. Druga część stara się o Kartę, mając świadomość, jak wiele możliwości otwiera się po jej otrzymaniu.

 

Przyznanie Karty Polaka poprzedza egzamin z języka polskiego na poziomie podstawowym. Osoby, którym udało się zorganizować sobie pobyt w Polsce na podstawie tego dokumentu, szybko orientują się, że elementarna znajomość języka to za mało, żeby móc studiować po polsku czy podjąć tutaj pracę.

– W badaniu, które przeprowadziłam w październiku 2021 roku wśród studentów i osób pracujących polskiego pochodzenia, około 50 procent badanych określiło swój poziom językowy na poziomie wyższym niż B1. W grupie tej jest jednak silne zróżnicowanie kompetencyjne: prawie 20 proc. to osoby mówiące biegle po polsku (C2), a 15 proc. deklaruje poziom C1. Pozostałe osoby wskazują poziom B2, albo poziom B1+. Druga połowa badanych prezentuje poziom B1 lub A2 – mówi dr Jasińska.

 

Każdy z badanych podjął mniejszy lub większy wysiłek, żeby doskonalić swój język polski. W jaki sposób szlifują oni swoje umiejętności? Najczęściej uczą się albo przed przyjazdem do Polski (60 proc.), albo podczas pobytu tutaj. Mają doświadczenie uniwersyteckie na Ukrainie, Białorusi, ale też w Polsce (80 proc.). Niektórzy uczęszczają na kursy przy placówkach polskich za granicą i w szkołach językowych w Polsce (15 proc.). Niewielki procent zawdzięcza swoją biegłą znajomość języka polskiego rodzinie (5 proc.). Należy pamiętać, że młodzi ludzie ze Wschodu to drugie, albo trzecie pokolenie polskich emigrantów w tym regionie. Ich polszczyzna jest więc dziedziczona głównie dzięki dziadkom lub pradziadkom. 

– Jak wcześniej zasygnalizowałam ich polszczyzna to język „domowy”, związany ze sferą prywatną, z relacjami rodzinnymi, świętami i tradycjami. Jest on świetną bazą wyjściową, daje podstawy do efektywnej komunikacji ustnej, ale wymaga doskonalenia rejestru oficjalnego, a w przypadku osób planujących studia i pracę – także odmiany specjalistycznej z dziedziny, którą studiuje/w której pracuje osoba dwujęzyczna z polskimi korzeniami – podkreśla dr Jasińska.

 

 

Wielu badanych zdaje sobie sprawę, że dwujęzyczność, to ważny atut w podjęciu studiów czy podczas poszukiwania pracy. W pytaniu o korzyści płynące z bycia osobą dwujęzyczną aż 80 proc. wskazuje dużo większą możliwość studiowania czy zarabiania w Polsce. Oprócz tego ponad 60 proc. badanych jest zdania, że znajomość drugiego języka poszerza horyzonty i umożliwia bardziej świadome podróżowanie. Prawie 50 proc. badanych uważa, że znajomość języka polskiego pozwoliła im na szybszą integrację z Polakami, znalezienie przyjaciół i partnera/partnerki. Dla 40 proc. respondentów znajomość języka polskiego oznacza ogólny rozwój intelektualny i osobowościowy.

Jakie metody uczenia się języka polskiego preferują osoby polskiego pochodzenia biorące udział w badaniu? Niektórzy pracują nad polszczyzną sami, korzystając z wyszukiwarek internetowych i szablonów rozmów i wzorów pism użytkowych w sieci (40 proc.), inni preferują zorganizowane zajęcia językowe, podczas których, szlifują swoje umiejętności pod okiem nauczyciela (60 proc.).