Celem nowelizacji jest ograniczenie nadużyć związanych z Kartą Polaka i przywrócenie pierwotnego charakteru tego dokumentu, który miał służyć osobom faktycznie związanym z polską kulturą i historią. Powodem była interpelacja posła Konfederacji Przemysława Wiplera, który w sierpniu zwrócił uwagę na rosnące ryzyko instrumentalnego wykorzystywania Karty Polaka. Wskazał m.in. na istnienie poradników internetowych, rankingów konsulatów oraz przypadki fałszowania dokumentów, które mają ułatwiać uzyskanie Karty przez osoby bez realnych więzi z Polską.

W czwartek 16 października Radosław Sikorski, szef MS zapowiedział, że w bieżącym kwartale do konsultacji międzyresortowych trafi nowelizacja ustawy o Karcie Polaka. – Chcemy zachować ten ważny instrument. Jego twórcom przyświecała słuszna idea umacniania więzi naszych rodaków z zagranicy z ojczyzną. Musimy jednak dostosować zapisy legislacyjne do aktualnych wyzwań, zwłaszcza tych odnoszących się do obszaru bezpieczeństwa państwa – podkreślił Sikorski. 

Przypomnijmy, że posiadacze Karty Polaka są zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach co obywatele polscy. Mają prawo do odbywania studiów, studiów doktoranckich oraz innych form kształcenia, a także uczestniczenia w badaniach naukowych i pracach rozwojowych, korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych, a także ulgi 37 proc. przy przejazdach w Polsce w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych oraz bezpłatnego wstępu do wybranych muzeów państwowych w Polsce.

Kartę Polaka może otrzymać osoba, która wykaże m.in. że jest narodowości polskiej lub co najmniej jedno z rodziców lub dziadków albo pradziadków było narodowości polskiej. Powinna także wykazać swój związek z polskością poprzez podstawową znajomość języka polskiego i kultywowanie polskich tradycji i zwyczajów.

Radosław Sikorski podczas czwartkowego spotkania w Senacie przekazał, że środki finansowe, które państwo polskie co roku przeznacza na wspieranie Polonii i Polaków za granicą zostały utrzymane na dotychczasowym poziomie, a 600 milionów złotych z budżetu będzie wydawane w sposób zaplanowany, skrupulatny i nakierowany na maksymalne wzmocnienie polskiej obecności w świecie.

Jak zauważył, polska diaspora jest zróżnicowana – są wśród niej polscy obywatele w UE lub na czasowych kontraktach, którzy są w innej sytuacji niż rodacy na Wschodzie, zwłaszcza ci funkcjonujący w warunkach wojny, żyjący w państwach autorytarnych czy neototalitarnych. Dlatego – podkreślił – w relacjach z tą drugą grupą wciąż będzie realizowana polityka pomocy rodakom w potrzebie.

– Niestety nadal spoczywa na nas wielki obowiązek uwolnienia więźniów politycznych, takich jak niezłomny Andrzej Poczobut. Nie zapominamy o nim i o innych prześladowanych rodakach – powiedział Sikorski.  Minister zaznaczył, że kontynuowany jest proces repatriacji, na którą ma być przeznaczone 70 mln zł. 

Mówiąc o Polonii z Zachodu, szef MSZ zaznaczył, że relacje z nimi chce postrzegać w kategorii nie tyle pomocy, co współpracy nakierowanej na obopólną korzyść. – Polska chce dokonać skoku do gospodarki opartej na wiedzy, a doświadczenia, które nasi rodacy przywożą z zagranicy, mogą tę transformację przyspieszyć – oświadczył w czwartek Radosław Sikorski, przedstawiając w Senacie informację na temat polityki polonijnej.

Zadeklarował, że Polska będzie stwarzać warunki do tego, by rodacy mieszkający za granicą wracali do kraju. Przypomniał, że rok temu przedstawił nową wizję współpracy rządu z Polonią i Polakami za granicą. Opisał w niej zmianę podejścia i unowocześnienie narzędzi, które pozostają w dyspozycji MSZ. Zapowiedział też przekierowanie systemu wspierania polskich społeczności poza granicami kraju na tory skutecznego wydatkowania publicznych pieniędzy dla realizacji konkretnych interesów Polski.
(PAP/klm)