Ciyniutki biołe płatki nakrónżanej kapusty sypióm sie spod krónżoka do różowej plastykowej waniynki, w kierej my jeszcze oto niedowno nasze dziecka kómpali. Macio stoji przi stole, wykrowo głómbiczki i pogwizduje se przi tym melodie zbójnickigo, Ania rychtuje sól i kmin a Danka, i choć krónżać dziepro zaczynómy, to już cosi skludzo i myje.

Latoś my mieli biydne ziymioki, ale za to kapuste pieknóm. Naszej mamie jeji nasiyni na wiosne fajnie zeszło i tóż ji też aji dość godnie rozpikowała. Flancki były szumne, dobrze sie potym przijyny na zogónie i dość tak ich nic nie podgryzało. Ani ich latoś nie trza było tak czynsto podlywać, bo w maju już dość godnie popadowało. Bielinków też tego roku nie polatowało kole kapusty wiela i jyny ty zasmolóne brónotne ślimoki my musieli zbiyrać. Kapusta wyrosła i w piekne główki sie zawiónzała. Aji też na jesiyń dość dłogo na polu wydziyrżała, przez co mógła dobrze dozdrzeć i kupe cukrów nabrać. Przed dwiyma tydniami już jóm ale kapeczke przimrozki połechtały i tóż my jóm skludzili do piwnice. Tam w ćmoku sie pieknie wybiyliła, bo sie w ni tyn zielóny chlorofil rozłożył i aji z ni wyfuczała czynść siarki, bo kapusta je fest bogato w siarkowe aminokwasy, co je dobre głównie na skure i zdrowe włosy, ale też to je aji czuć, jak odewrzymy beczke, aji potym na drugi dziyń rano jak wylazujymy zpod pierziny. W tej naszej piwnicy też już było znać, że sie tej siarki z kapusty uwolniło tak akurat i tóż my z ni dzisio jeszcze ty wyrchni listki obrali i chycili my sie krónżanio.

Mateusz sie kansi wytracił. Już żech se myśloł, że sie na to wykrowani głómbiczków wysmolił, ale widać rozbolały go ni tak rynce od roboty, jako gymba od tego jego gwizdanio, bo za chwile sie wrócił z reproduktorkym, posztelowoł cosi na swoim mobilu i puścił nóm ku tymu krónżaniu podpoľański rozkazowaczki. Jasio sie, jako na kontrasza przistało, dostosowoł i wyraźnie zwiynkszył frenkwencje pociskanio wózka.

Zostowióm go, niech sie tropi z tym krónżaniym sóm i idym narychtować ty dwa gliniane sóndki, do kierych bedymy nakrónżanóm kapuste tłoczyć. Na dno każdego z nich kładym pore listków z wina, co sie nóm pnie po ścianie chałpy. Tak samo bych tam ale móg włożyć skurke z chleba, abo malutkóm grudke bryndzy, coby tóm kapuste zaszczypić jakóm fajnóm kulturóm bakteryji, kiere cukry w ni przemiynióm na mlyczny kwas i tak jóm zakónzerwujóm. Ganc tak samo sie robi kiszka, syry, kiszóne ogórki abo aji kwaśne herynki. Wszycko to mómy dziynki tym naszym maciupyrnym pómocnikóm. 

I już mómy kapuste nakrónżanóm. Bierym z wyrchu kónsek ni do kóńca wykrotego głómbiczka z kierego odstowo pore poczóntków listków kapusty. Wygłódo to jak ogón od kohóta. Jako dziecka my prowie taki kohótki ze świyżo nakrónżanej kapusty wybiyrali i zjodali. Teraz też kosztujym. Kapusta je fajno, słodko, bedzie sie latoś dobrze kisić.

Kapusta to je górolski jedzyni. Kiejsi miynso czy mlyko było zocne, tóż ludzie chodzili aspóń, jako sie to prawiło, podoić tóm dymbowóm krowe – czyli po kiszónóm kapuste do beczki. Kapusta im przez całóm zime dowała jakisi to białko a głównie wszelijaki potrzebne minerały i witaminy. Dyć jyny witaminy C je w kapuście tela samo co w cytrynie a w głómbiczku jeszcze wiyncyj. Kapuste sie jadło i jy wszyndzi kole nas. W Polsce sie z ni warzi bigos, Słowiocy majóm swoje strapačky s kapustou a Czesi vepřo-knedlo-zelo. Wszyndzi naokoło sie jy wszelijaki ty zelňački, kapustnice czy kapuśniónki. Naszym ulubióinym daniym we Wilije je świónteczno kapusta ze śmietónkóm. Kiszóno kapusta fest pasuje aji ku baraninie. Danka robi fajnóm kapuste zapiykanóm z baraninóm i pogankóm. Henia Martynkowa to jedzyni nazwała antkym, coby sie ji to nie myliło z tym naszym tradycyjnym nydeckim franckym, kiery sie robi ni z kapusty, jyny z krup, ziymnioków i szpyrki.

 

***