Chalara jysiyni sie po Europie zaczyna szyrzić w 90-tych rokach, i to dość hónym, bo jeji spory sóm ze stróma na stróm przenoszane wiatrym aji pore kilometrów daleko. Aji strómy majóm widać swoje pandymie.

Zpomiyndzy ugnitych korzyni jasiynia wycióngóm szarozielónkawy kamiyń wyrwany z forotu. Znóm go. Tyn tu oto je taraz zlepióny mrozym, ale normalnie, jak sie go wykopie z ziymie, to go idzie aji rynkami rozkruszyć jako łupek na płaty, na kierych widać blyszczónce kropki a ponikiedy idzie nónść aji odbici skorupki jakigo prehistorycznego ślimoczka czy małża. Jak tyn kamiyń ale potym na lufcie uschnie, to ztwardnie i aji jego barwa sie miyni, po czasie zrudnie - zardzowi. Je to żelazno ruda, pelosyderyt, czyli wynglan żelaza (syderyt, FeCO3) zmiyszany z ilastymi osadami downych mórz. Ponikiedy go idzie nónść we formie takzwanych sferosyderytów, czyli takich okróngłych kamiyni w kształcie bochynka chleba. Tu w Nydku ale czynścij wystympujóm warstwowe złoża tej rudy. To prowie dziynki tym złożóm powstała huta nejprzód w Ustróniu (1772 r.) a potym aji trziniecki werk (1839 r.). Tu nad nydeckóm Dziedzinóm w stróne Ostrego, ale aji na Odmiarku partyja kopała jamy i sztolnie, wydobywała rude i ukłodała jóm do forotu, czyli na zapas na kupe, z kierej jóm potym nakłodali na wozy furmanów. Myślym se, że rude z tych prawych forotów już wszyckóm odwiyźli a ty kupy, co tu zostały, to były kiejsi raczyj hołdami, kaj była ukłodano glina i inszy nieporzebny materiał, ale nazwa ze zwyku została – foroty. 

Rude żelaza sie wydobywało aji po inszych dziedzinach, baji w Lysznej abo w Cisownicy, ale w połówce 19 wieku spomiyndzy 18 miejscowości, kiere dostarczały jóm do trzynieckij huty, Nydek wykrywoł wiyncyj jak połówke zapotrzebowanio werku. Naszo dziedzina sie stała takóm se bazóm surowcowóm hutnictwa. Tu sie też aji w miylyrzach wypoloł bukowy wyngiel drzewny a na zboczach Wyrchgóry sie kopało wopiyń, też przidatny jako wsad do wysokich pieców. Nie dziwota, że w tym czysie sie naszo dziedzina rozrosła i zaludniła. Miyndzy rokami 1851 a 1869 sie ilość miyszkańców Nydku dźwigła z 1009 na 1567. Kiedy ale dolinóm Olzy pocióngnyli sztreke, a w Trzyńcu od 1865 r. zaczyli do wytopu żelaza używać wóngli i koks, to już sie im ta tutejszo ubogo ruda (kole 15% żelaza) przestała godzić i była zastympowano bogatszymi rudami ze Słowiok. Wtedy nydeccy kopocze rudy i wopnia, wynglorze czy furmani tracili robote. Ponikierzi sie wykludzili, insi sie stali hutnikami, kierzi z poczóntku chodzili pieszo do werku przez Wyndrynie. Z tych czasów pochodzi przezwisko Nydczan – „Krupy". Tak nazwali nas wyndryńscy gazdowie zwóli szkód, kiere im Nydczanie robili na uprawach bobu, jak sie głodni wracali ze szychty. Jeszcze dalsi jeździli za robotóm na szachty, abo chodzili sezónowo na murarke, głównie na uherskóm stróne. Tu nóm po tych czasach zostały ty foroty i kansi tam pod ziymióm isto aji resztki sztolni, bo ponikany sie nóm tu ziym kapke zapaduje a roz sie mi stało, że jakech robił dziure na słupek ogrodzynio, to mi naroz kół skoro cały szpluchnył na dół do jakisikej podziynmej szczeliny. 

Oglóndóm jedliczke, kiero rośnie kósek pod jednym z forotów. Owce jóm dłógi roki tropiły i ogryzały ji gałynzie. Ale óna sie nie dała. Jak ji złómały wyrszczek, to na rok puściła trzi dalsze. Teraz wyrosła już tak, że ji owce na wyrchni gałynzie nie dosióngnóm. Nima wprawdzie moc piekno, ale przeżyła. Przed świyntami tu z ni dziecka z bystrzickij szkółki zrobiły choinke dlo ptoszków i zwiyrzónt. Powieszały na nióm szyszki, jabka, kónski marekwie czy kulki łoju z wtopiónymi nasiónkami. Jakisikej potomek isto aktywnego rodzica tu prziniós aji kupke larew chroboka móncznika. Je prowda, że ty pyndroki były zdziubane jako piyrsze. Kdo wiy, możne prowie ta jedliczka zastómpi do prziszłości tyn wywrócóny jasiyń.

Zaś zaczyno fujać. Bioło pierzina przikrywo ty porośniynte teraz strómami i krzokami nydecki foroty - pamiónke po hawiyrskich czasach w naszej dziedzinie. Śniyg sie sypie na szary piyń leżóncego na ziymi jasiynia aji na zielóne gałónzki uparcie rosnóncej ku niebu jedliczki. Biołe płatki lyniwie opadajónce ku ziymi zpómaliły na chwile tyn nasz świat. Świat, kiery sie tak hónym miyni. Świat, w kierym przeżyje jyny to, co sie poradzi do tych zmian dostosować.