Isto to było jedno z piyrszych narzyndzi, kiere sie nauczyli  używać nasi downi przodkowie. Człowiek sie zgión i dźwignył ze ziymie patyk abo se jakóm gałynź ze stróma ułómoł. I tyn patyk mu potym pómogoł jakisi ty korzónki ze ziymie  wygrzebać, pómogoł mu siebie i rodzine obrónić, towarzyszył mu w jego cestach do nowych krajów, w jego wandrówkach za dalsze i dalsze horyzonty. Jo se myślym, że prowie patykym człowiek wygrzeboł tóm piyrszóm dziure w glinie, do kierej potym świadómie zasioł nasiónko czy zorko. Myślym se, że to isto patykym człowiek namalowoł na ziymi swój piyrszy obrozek, napisoł swojóm piyrszóm litere. Myślym, że na poczóntku tej naszej ludzkij gospodarki, ludzkij kultury i ludzkij sztuki był prowie patyk.  A sóm tacy, co tego patyka z rynki nie puścili do  dzisiejszego dnia. 

Pastyrsko palica nóm słóży nie jyny jako ta trzecio noga, ale aji jako przedłóżóno rynka. Czynsto je zakóńczóno kluczkóm na chytani owiec, abo miynszóm za noge, abo wiynkszóm za kark. Tóm kluczkóm czy hoczkym idzie owcóm aji jymiołe ze strómu zerwać abo baji gałynź ognyć, tak coby na nióm owce dosiyngły i listki z ni mógły pozogryzać. Idzie sie też jakigo korzynia kaj wyżyj nad sobóm uchycić, jak sie wspinómy na strómy brzyg abo przelazujymy snoze a je ślisko, abo grunt zpod nóg ujyżdżo. Idzie nióm zmierzać jak głymboki je potok, coby potym wody do gumoczy nie nabrać. Palicóm pokazujymy  owcóm kaj majóm iść, grożymy im, coby sie przed nas nie wysuwały a ponikiedy nióm aji chynymy po tej owcy, kiero chce inszym chodniczkym pokludzić zbytek kiyrdla.   Tóm samóm palicóm  ale nasze owieczki aji bróniymy, kiej tego trzeba. Pastyrsko palica je też takim naszym szóstym zmysłym. Jakoby nasze nerwy w nióm wrosły i dosióngły aż na jeji kóniec, kierym potym mapujymy, jaki je teryn przed naszymi nogami, czy je ziym twardo abo grzónsko, czy przed  nami nima jakigo korzynia abo kreciny, czy sie pod warstwóm świyżo napadanego śniegu nie kryje jako lodowo płyta. Tyn palicowy zmysł nóm umożliwio chodzić z głowóm dzwigniónóm i dziwać sie o cosi miynij pod nogi a wiyncyj na owce i dookoła siebie. 

Palica je też symbolym. Je symbolym pastyrskigo prawa, kiere mo być  rowne i proste jako óna sama a ni tak pokryncóne i powygibane jako ty dzisiejsze paragrafy. Palica je symbolym opieki nad stadym. Od pastyrzi bydła i owiec jóm przejyni aji pastyrze dusz ludzkich. Pastorały biskupów wywodzóm sie prowie z pastyrskich palic, a ty zakryncóne ozdobne „ślimoki" na jejich kóńcach kiejsi bywały kluczkami na chytani owiec. Ale pastyrski loski już były aji insygniami władców starożytnego Egiptu. Na sarkofagach faraónów mogymy widzieć dwa berła skrziżowane na jejich piersiach. Jedno to berło nosi nazwe Nechacha, mo kształt cepa z trzyma bijokami  i symbolizuje  uprawe roślin. To drugi berło, kiere sie nazywało Haka, je pastyrskóm loskóm z hoczkym na kóńcu.  

Palice były a ponikany jeszcze isto aji sóm kalyndorzami, na kierych pastyrze znaczóm, wiela dni już owce pasóm. Były i sóm notatnikami, kaj je zaznaczóne  wiela owiec tyn kiery gazda przi miyszaniu na sałasz przikludził. Były i sóm óny kronikami i pamiyntnikami pastyrskich żywotów z wyrytymi na nich legendami, przigodami, obawami, starościami i radościami tych, kierzi ich kiejsi w rynce dziyrżeli.  

Prowie przed rokym my z kamratami owczorzami jechali na rumuńskóm Bukowine. Pieter Kohut, kiery szoferowoł, już kajsi od Oradei sie wiercił, fórt sie dziwoł na rzyke kiero płynyła roz po tej, roz po druguj strónie cesty i dopytowoł sie nas, jako sie ta rzyka nazywo… 

c.d.n.