„Szponcić”/„szpont” Młodzieżowym Słowem Roku 2025 | 08.12.2025
„Szponcić”/„szpont” decyzją internautów oraz jurorów
zwyciężyły w 10. plebiscycie na Młodzieżowe Słowo Roku, którego organizatorem jest Wydawnictwo Naukowe PWN. Używa się ich w celu wyrażenia dezaprobaty albo
podziwu.
Ten tekst przeczytasz za 2 min. 45 s
Młodzieżowe słowo roku 2025. Fot. ARC
W internetowym głosowaniu najwięcej głosów oddano na
„szponcić”/„szpont”. Używa się tych słów albo w celu wyrażenia dezaprobaty – w
znaczeniu „robić coś niewłaściwego, złego, szkodliwego, igrać z czymś,
wygłupiać się, cwaniaczyć”, albo podziwu, „robić coś ciekawego, szalonego,
organizować coś, flirtować”. Występowało niegdyś także w gwarach miejskich i
języku przestępczym w znaczeniu „kombinować, intrygować, powodować
nieporozumienia”. Rzeczownik „szpont” odnosi się, w zależności od kontekstu, m.in.
do zamieszania, wydarzenia, błędu lub triku.
Jak zaznaczono w werdykcie jury, „szponcić” w języku
młodzieży oznacza przede wszystkim spontaniczne, energiczne działanie, nie
zawsze legalne, to także „nagłe pomysły czy improwizowane akcje”, natomiast
„szpont” funkcjonuje jako nazwa samego efektu takiej aktywności: „zdarzenia,
epizodu, który nadaje koloryt codziennym interakcjom, ale też jakiegoś
nieprawdopodobnego zbiegu okoliczności”.
Nagrodę Jury otrzymały te same słowa, które wybrali
internauci, ponieważ, jak zaznaczono w werdykcie, „znakomicie oddają one
żywiołowość i spontaniczność młodzieżowej komunikacji”. Jurorzy przypomnieli,
że wyrazy te, mające już ślad w polszczyźnie, zostały twórczo przekształcone i
uzyskały semantyczną świeżość w nowych kontekstach. Nagroda dla
„szponcić”/„szpont” podkreśla „zarówno kreatywność młodzieży w ożywianiu
dawnych zasobów języka, jak i wagę spontanicznej ekspresji w kształtowaniu
współczesnych kodów komunikacyjnych”.
Na podium znalazły się także „6 7” oraz „OKPA”. „6 7”
(zapisywane także jako: 67, 6-7, six seven, sześć siedem) to idiom liczbowy o
nieustalonym, kontekstowym znaczeniu wywodzący się z utworu Skrilla „Doot
Doot”, który zyskał popularność dzięki klipom sportowym, zwłaszcza z udziałem
koszykarza LaMelo Balla (wzrost 6’7”), oraz wiralowym nagraniom chłopca
krzyczącego „six seven!” i poruszającego rytmicznie rękami w górę i dół (mem „6
7 Kid”). W zależności od kontekstu „6 7” może być żartem, sygnałem radości, wyrazem
ekscytacji lub tylko podtrzymywać komunikacyjny kontakt. „To przykład idiomu,
żartu sytuacyjnego i gry środowiskowej, w której liczby i ich warianty
graficzne oraz gesty stają się hasłem grupowym i elementem wspólnotowej
identyfikacji” - czytamy w werdykcie.
Wyrażenie „OKPA” oznacza trwałe połączenie międzynarodowego
wyrazu aprobaty „OK” oraz polskiego pożegnania „pa”, wymawiane jako
„okpa”/„okejpa”/„okipa” lub z dodatkiem łącznika „to”: „okejtopa”/„okitopa”.
Wyrażenie to jest zapisywane często bez spacji.