wtorek, 23 kwietnia 2024
Imieniny: PL: Ilony, Jerzego, Wojciecha| CZ: Vojtěch
Glos Live
/
Nahoru

Kocyni | 24.03.2020

Stojym na posiónku i dziwóm sie na owieczke, kiero grzebie przednióm nogóm w ziymi i robi se „gniozdo". Znać że sie prawie koci. Co chwila lygo na ziym, wycióngo głowe ku zamroczónymu niebu, ciśnie mozolnie i pobekuje z utropy i boleści. Potym zaś stowo i z nadziejóm wónio to miejsce, kany przed chwilkóm leżała. Jeszcze nic! Jeszcze kupe razy bydzie tak lygać i stować. 

Ten tekst przeczytasz za 5 min. 60 s
Fot. ARC

 
Roki przi owcach nauczyly mnie, że wszycko mo swój czas. Pram teraz sie robióm wielki zmiany hormonalne w ciele tej owcy, pram teraz sie w ni wszycko ukłodo tak, coby mógła być dobróm mamóm. Kiejsi downo żech chcioł ulżyć owcy od boleści przi kocyniu i wycióngnółech z ni jagnioka zawczas. Ta mama wtedy krótko prziczuchła ku małymu i uznała, że to nima tyn jeji. Jeszcze nie była przigotowano. Poleciała precz i jeszcze dwa dni chladała i wołala swoigo potomka a tego jagnioka żech musioł potym na flaszce chować. Aji to ciyrpiyni patrzi do żywota. U owiec i u ludzi. Owca, co sie teraz koci wreszcie stynknyła głośnij i wycisła ze sebie blyszczóncego nowościóm jagnioczka z głowóm grzecznie położónom a wyciongniónych przed siebie przednich nogach. Owca zaroz hipnyła na nogi, obróciła sie ku jagniokowi, przez co urwała pympowine i zaczyła go oblizować. Jagniok zatrzóns głowóm, coby sie uwolnić od błóny, kiero mu jeszcze nos zalepiała, nadychnył sie piyrszy roz w swoim żywocie i forsknył energicznie. „Przez uroku!” – myślym se w duchu, coby sie tymu nowymu żywotu dobrze darziło i złe moce go omijały.  

Złym mocóm kiejsi hań downi nasi przodkowie przipisowali wszelaki nieszczynścia czy choroby, z kierymi se nie dowali rady i nie umieli ich wytłumaczyć. Dzisio już ponikiere ty „złe moce” znómy i umiymy ich aji przewidzieć. U owiec też my tym przeszli. Isto tak przed dziesiyncióma rokami nas tu pieknie potropiły wirusy choroby modrego jynzyka i Schmallenberg. Oba majóm jedno wspólne, przenoszajóm ich kuczmany rodzaju Culicoides. To sóm taki malutki kumory z flekatymi skrzidłami, kierych kiejsi tu u nas nie było, ale klimat sie nóm ocieplo i tóż aji óny prziszły z ciepłych krajów. Potym już starczyło jyny przywiyźć do ZOO kansi w Belgii nimocne antylopy z Afryki i już zaraza gzuła po Europie. Modry jynzyk sie dostoł nejdalij kansi ku Chebu do zachodnich Czech i nas tu tropił jyny administracyjnie. Trzeba było krowy i owce szczypić i nie lza ich było przewożać. Byli my wtedy aji w Rumunii na torgu w Poianie Sibiului, kaj sie normalnie sprzeduje kole piynciu tysiyncy baranów. Ale tam zaś modry jynzyk szeł od połedni stróny z Bałkanów i były zakozane wszelki torgi i wystawy zwierzónt. Na placu torgu wachowali weterynorze i policajci, coby sie tam żodno owca czy krowa nie ukozała a po lasach w okolicy sie kryli owczorze ze stadami baranów na sprzedój. Zwyk był silniejszy niż przedpis, ale ni dycki to tak je dobrze. To drugi wirus – Schmallenberg przeszeł aji przez nas. Ponikiere owce dostowały gorónczki i wylazowała im potym wełna, ale całkiym hónym sie spamiyntowały. Gorzij na tym były ale owieczki, kiere ochorzały w piyrszej połówce kotności. Potym na wiosne sie im czynsto rodziły zdeformowane i mortwe jagnioki. Aji tu u nas my pore takich mieli. Ale na drugi rok już był pokój, owieczki se wytworziły przeciwciała i zyskały odporność, no i aji my ich zaczli kapke nieskorzi na jesiyń przipuszczać, jak już ty kuczmany miynij locóm. I od tego czasu zaś sie rodzóm piekne i zdrowe jagniynta, taki jako to, co sie tu teraz staro stanyć na swoje chwiejne jeszcze nogi.

Latoś mómy ale zaś ale insze starości. Po Nydku nóm krónżóm wilczyska. Jak już żech pisoł, przed świantami wilk zagryz dwie owce sómsiadowi Janowi Heczkowi (Pumpalikowi) a potym były pore razy widziane kole Stożka czy tu oto pod nydeckim Ostrym. Dycki przi kocyniu, żech owce puszczoł na całom rajczule, coby miały dość miejsca i nie wadziły jedna drugij po okocyniu. Latoś żech im zrobił takóm se kotelnice, podobnóm jako kiejsi dlo owiec na zime i na czas kocynio robiywali. Tu w taki kotlince pod brzegym porośniyntym grabami. Tóm naszóm kotelnice, żech ogrodził dwiama rajami elektrycznego płotu, tak coby to wilki ni miały taki lahki przeskoczyć czy sie podgrzebać. Dziecka teraz majóm ty koronawirusowe feryje i tóż żech Ani naporynczył, coby na ty płoty co kónsek nawieszała bandle jako taki fladry, kierych sie wilki bojóm. Wszycy twierdzóm i piszóm, że fladry by miały być czyrwóne, ale wilki czyrwónom barwe widzóm jako czornóm czy siwóm a za to dobrze widzóm modróm. I tóż my mómy ty fladry niebieski i blyszczónce, coby wnich nocy migotało światło miesiónczka. Jo wieczór obchodzym kotelnice dookoła, tak jako sie słoneczko toczy, jako starzi baczowie koszor obchodzili, coby był chronióny przed złym. Ponikiedy bierym aji neszego, teraz już oczipowanego Ogara, coby aji tyn jego psi zapach wedle moigo ludzkigo wilki od napaści na owce odradzoł. O wiela przez to bedóm owce bezpieczniejsze? O dziesiyntnóm czy setnóm procynta? A możne prawie to moje obynsći kotelnice abo ty Anine bandle ochrónióm kiyrdel? Czym ale delij robiym kole owiec, tym wiyncyj tych starych baczowskich zwyków zaczynóm rozumieć i praktykować. Bo czy taki okadzani koszora dymym na wiosne nie niszczyło zarazków i przez to nie chróniło zdrowio owieczek? Zaczynóm też coroz bardziyj rozumieć, że pram w chwilach zagrożynio człowiek nejwiyncyj potrzebuje wiary, kiero je matkóm nadzieji.., że bydzie dobrze. I tóż mnie już taraz nima gańba stanyć na posiónku i króciutko porzykać, coby ani wilki, ani wirusy, ani też insze złe moce owieczkóm krziwdy nie wyrzóndziły... i coby dóma byli wszycy zdrowi.

Isto przez jedynóm dziure w chmurach wyjrzało taraz słónko,kiere pram wschodzi nad Beskidkym. Jego promiynie porwały ze sobóm ciynie strómów ze Zorolnego i oświyciły tyn nasz posiónek, na kierym prowie mały jagniok naszeł matczyne wymie i zaczón gibko myrdać chłostkym na znak, że mlyko ciecze. Po owcy widać, że za chwile prziedzie na świat jeszcze jego brat czy siostra. Ja! Bydzie dobrze!  


Może Cię zainteresować.