Na posiónku pisane: Czantoria (piyrszo czynść) | 25.08.2020
Popatrujym palcami kamiynne ściany starego chlywa na Cichuli po ustróńskij strónie Małej Czantorii. Tu kiejsi gazdowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Jelenica", założóno jeszcze przed piyrszóm światowóm wojnóm. mTen tekst przeczytasz za 4 min. 45 s
Fot. MICHAŁ MILERSKI
Teraz sie dach chlywa już zawalił i krokwie leżóm spiyntrzóne w jego postrzodku, ale rosnónce naokoło chlywa jawory i trześnie dalij chrónióm go swoimi listkami przed słónkym, aji przed wzrokym ludzi chodzóncym w te i we w te po zielónym szlaku turystacznym oto jyny kónsek z tela. Oglóndóm kamiynny żłób z rzyndym gónżewek, do kierych nawlykało sie kiejsi krziżoczki na kóńcach lańcuszków od krów, co se tu w chłódku chlywa legły i rumiygały. Wychodzym na polane. Znać, że sie tu latoś zaś pasły owce. Trowa je pieknie wypasióno a kympki borówczoka ogryzióne. Po śladach widać, że tu jeszcze niedowno z owcami byli, już ich ale pognali dalij. Na rok tu bedym musioł pryndzyj wylyźć, coby pomówić z kamratami łowczorzami o pasiyniu, o owcach, o pogodzie, ale aji o tym, czymu tu plechówki od piwa leżóm pochybane w trowie prowie tam, z kiyl dobrze na cały posiónek przi pasiyniu widać i czymu koszor był cały czas w jednym miejscu tak, że teraz przez tóm warstwe gnoja jyny szaczawina umiy sie przecisnyć.
Idym dalij w stróne Wielkij Czantorii. Podchodzym pod lanówkóm, kieróm tu oto przed porenoście rokami z Poniwca postawili. W zimie gzuje óna hónym ze skijorzami, taraz w lecie sie wlecze pómalutku. Naszo Ania to skomentowała, że by na ni tak dłógo nie usiedziała i że by tyn kopiec raczyj dwa razy wyleciała pieszo. Przi wyrchnij stacji lanówki, nie wiadómo czymu, postawili maszt z piyncioramiynnom gwiozdóm, kiery w nocy świyci aji na nydeckóm stróne. Kdo wiy? Możne tu tak wilki odganiajóm? Kónsek z tela stójóm resztki starej owczorskij kolyby. Też już sie ji jedna stróna dachu zawałiła a przez drugóm przerosto krzok czornego bzu na znak, że sie tu teraz nieczyste siły osadziły. Łaty na resztkach dachu najeżóne sóm zardzewiałymi gwoździami, na kierych ponikany dziyrżóm jeszcze kónski zeżranych deszczami szyndziołów. Z pola na spodnim srymbie kolyby przichyciło sie ale jeszcze pore włókiyn owczej wełny. Staro kolyba resztkami sił słóży jeszcze i kole połednia dowo pore owieczkóm kapeczke ciynia.
Chodniczkym wydeptanym przez owce przechodzym przez polane Bakule. Za ty roki, co tu owiec nie było, zarosła óna ciymiynżycóm, ale aji to trujónce zielsko mo teraz ponikany listki poogyzane. Isto se owce strzewa pucowały i tasiymce truły. Pod lasym sie polana zielyni mrowczymi kympkami porośniyntymi mchym i kupkami sitowio. Widać, że już tu, tak bliziutko grzebiania Czyntorii, sie woda ciśnie, ale jeszcze na chwilke zostowo pod ziymióm, coby dziepro kónsek niżyj źródełkym wytrysnyć. Wchodzóm do lasa i oglóndóm rosochate i pokrziwióne wiatrami górski smreki. Natrefióm na chodniczek, kiery idzie prosto do kopca. Nie wyszłapały go ale jelynie. Wyrwane kamiynie, wymleto glina i obedrzite ze skury korzynie strómów świadczóm o tym, że teryndy silne krosowe motorki wywożóm na Czantorie bezwglyndność, arogancje i lyniwe zadki swoich właścicieli.
Wylózłech na ceste, kiero idzie pod grzebiyniym. Kónsek nad nióm je jedyn z granicznych słupków, kiery tu na Czantoryji był osadzóny prowie przed sto rokami a teraz już go chwała Bogu skoro nima widać, bo zarosnył maliniokym i fereczynóm. Isto ale nie wszycy sóm radzi, ze tu ta granica zarosto zielyniom, bo se oto przed muzeum w Cieszynie po lewej strónie Olzy nowy słup graniczny postawili. Na, niech se go tam majóm i niech sie mu kłaniajóm. Jo se cyniym tego, że teraz tu mogym chodzić swobodnie w poprzyk Czantorii i żodyn mnie nie przeganio ani po mnie nie strzilo z gwera. Dlo mnie tyn słupek je dostatecznym pómnikym tej granicy, co przed tymi sto rokami rozdzieliła Czantorie, rozdzieliła nasz kraj i nasze rodziny. Jego czyrwóny wyrszczek przipómino mi krew zbytecznie tu przelotóm. Krew młodego czeskigo wojoka, kiery był jyny tela winny, że dostoł rozkaz asystować przi wytyczaniu tej granice. Krew chłapca z Wisły, co chodził do Nydku za galankóm i prziszłóm matkóm swoigo syna, kierego nie dane mu już bylo ani popiastować na rynkach ani wychować. Krew niedoszłego żynicha z Nydku, co dwa tydnie przed wiesielym szeł po gorzołke do Polski. Zarostej dalij graniczny kamiyniu, coby ta czyrwóno krew na twoim wyrchu ganc sie już straciła w tym zielónym malinioku.
Przi bufecie „Koliba u Roberta" naprzeciwko schróniska na Czantorii już na mnie czako Danka z dzieckami. Zamówiła mi piwo. Je zimne i fajnie szmakuje. Brackie. Znać, że aji bracio sie poradzóm domówić. Widać, że aji Polok z Czechym mogóm razym warzić w Cieszynie naprowde dobre piwo. Pómału go dopijóm. Trzeba sie nóm brać dalij. Ale o tym… – za tydziyń abo za dwa.