środa, 11 grudnia 2024
Imieniny: PL: Biny, Damazego, Waldemara| CZ: Dana
Glos Live
/
Nahoru

Na posiónku pisane: Błogosławióno śmierć | 20.07.2020

Stojym przi aucie tu na wyrchu Soszowa, kaj teraz owce pasymy i przewlykóm sie do ancuga. Jeszcze je szaro, ale na wschodzie już niebo zaczyrwiyniło sie oczekiwaniym piyrszych promiyni słónka. Owce żech dzisio puścił kapke wczasij z tego jejich nocnego „koszora", kaj sóm dwiyma rajami siatki elektrycznej o cosi lepij chrónióne przed wilkami i tóż teraz rozchodzóm sie óny po posiónku i pobekujóm przi chladaniu sie nawzajym. 

Ten tekst przeczytasz za 5 min. 45 s
Fot. Norbert Dąbkowski

 
Obuwóm strzewiki. W prawym żech naszeł zwiniynte w kłymbek czorne skarpety, kiere mi tam Danka narychtowała. Rozmyślóm chwile, czy jeszcze sewylkać tyn lewy bót, kiery już móm na nodze i przezuwać fusekle, ale potym uznowóm, że ty co móm na nogach sie jeszcze godzóm, bo też sóm ćmawe, w gumoczach nie były zaś tak dłógo a tyn obrozek wielbłónda, kiery je na nich wyszyty, przikryjóm nogawice ancuga. Za chwile mi trzeba bydzie zjechać przez Głuchowóm na dół do Bystrzice na banhof a potym cugym do Pragi…. na pogrzyb. Jeszcze sie tu ale na Soszowie rozglóndóm po posiónku i wspóminóm.

Wspóminóm, jak żech kiejsi kóńczył swoje studia w Brnie, kiej po statnicach za mnóm prziszeł szef naszej kómisji egzaminacyjnej Prof. Ing. Václav Jakubec, DrSc, w tym czasie dyrektor Instytutu Badawczego Produkcji Zwierzyncej w Pradze – Uhříněvsi i zaproponowoł mi robote. Wspóminóm, jako mi wtedy ta propozacja rozbiła i przekopała moje plany i marzynia, ale nie wiym, czy bez ni bych tu teraz pos wałaski owce na Soszowie. Wspóminóm na późniejsze rozmowy z panym profesorym nie jyny o gentyce i hodowli zwierzónt. Był to człowiek bystry, ciekawy świata i nieobadanie oczytany. Zdało sie, że o wszyckim wiy aspóń cosi a o czymsi ganc wszycko. Jako urodzóny przed wojnóm w przigranicznym Rozvadowie syn czeskigo ojca i nimieckij matki w mig poradził zrozumieć i trzyźwo ocyniać aji historie i realia tu oto tego naszego Ślónska Cieszyńskigo. Osiyrocóny jeszcze przed wojnóm, wychowywany był przez swoich nimieckich krewnych, kierych po wojnie czakało wysiedlyni. Młody Václav zostoł w Czechach i pomimo przeszkód i ciynżkości zdołoł wystudiować i stać sie znanym naukowcym i pedagogym. Był autorym czy współautorym skoro dwóch stówek prac naukowych i ksiónżek. Jego wkład w rozwój teorii hybrydyzacji zyskoł mu całoświatowe uznani. Dłógi roki był człónkym szefowstwa Europejskij Asocjacji Produkcji Zwierzyncej. Aji potym na pyndzyji dalij był aktywny. Pisoł, poprawioł czy ocynioł artykuły i wygłoszoł wykłady studentóm na uniwersytetach. Latoś w kwietniu profesor Jakubec obchodził swoje dziewiyndziesiónte urodziny. Z tej okazji my gotowali konferencje naukowóm, ale kóronawirus nóm pokrziżowoł plany i zmusił jóm przesunyć na jesiyń. Zeszły tydziyń żech dostoł smutnóm wiadomość, że pan profesor sie tej kónferencji nie doczkoł. W połednie jeszcze zaszeł ze szolkami po obiod do jadalni w instytucie a potym se siednył przi swoim kómputerze, coby zaś napisać jaki artykuł czy recenzje. I tam go potym naszli. 

Dziwóm sie na lasek na kraju posiónka. Zaroz za nim, kónsek po wiślańskij strónie Soszowa je schrónisko Lepiarzówka. W tym miejscu, nazywanym kiejsi Branculóm, stoł stary kurlok, w kierym urodziła sie pani Anna Janiczkowa. Już żech o ni przed pore miesióncami na posiónku pisoł. Nie wystudiowała óna żodnych uniwersytetów, ale twardy żywot w gróniach doł ji rzodko spotykanóm móndrość. Umiała óna krótko, dowcipnie i dosadnie okómentować każdóm sytuacje. Umiała przepieknie opowiadać o starych czasach. Wiedziała, co je w życiu ważne. W grudniu łóńskigo roku aji óna obchodziła dziewiynśdziesónte urodziny, ale dalij była aktywno. Chodziła do lasa i zbiyrała gałynzie na opał. Po ceście se siadła na piyńku i dłógo sie dziwała do doliny. Ponikiedy tam za nióm prziszła sómsiadka Łamaczka z Psiny, z kieróm chwile poplotkowaly a pani Janiczkowa ji mówiła wierszyki i śpiywała pieśniczki, co se pamiyntała jeszcze z dzieciyncych roków, bo pamiynć miała fenomenalnóm. Aji jo planowoł, że jak na Górsko przidym z owcami, to z panióm Janiczkowóm zaś posiedzymy, że mi zaś poopowiado, jako to kiejsi hań downi na gróniach bywało, że ji prziniesym gałynź z jasiynia, coby mi dokładnie ukozała, jako sie jasiynine dlo bydła targało. Nie było już nóm to dane. Pani Janiczkowa umrziła tej wiosny. Umrziła na miedzy, kónsek od tego swoigo piyńka. Umrziła niesyncy z lasa norónczke patyków na podpołke. Wspóminóm, jako mi kark ścisło na jejim pogrzebie, kiej jeji wnuk Marek niós ku grobu tych pore ostatnich starczynych patyczków, coby ich wroz z nióm pochować. Aji w lesie pozdyl cesty ku Gadzij Dziurze zostawiła po sobie pani Janiczkowa swoiste pómniczki w postaci klocków i gałynzi pozopiyranych przez nióm o pnie strómów, coby óny nie leżały na mokrej zymi i lepij powysychały. Prawiym se, że jak ku jesiyni zaś pudymy paść owce na Górsko, to weznym ponikiere z tych suchych karkoszek od pani Janiczkowej, rozpolym ogiyń, ogrzejym rynce i opiekym pore pieczoków. Wycióngnym zpod pazuchy kierómsi z ksiónżek pana profesora Jakubca. Bedym czytoł i wspóminoł na ludzi, kierym było dane przeżyć ponikiedy ciynżki, ale dłógucne, przebogate i pożyteczne żywoty. Bedym wspóminoł na ludzi, kierzi odeszli z tego świata przi robocie. Ludzi, kierzi se naprowde zasłóżyli takóm łaskawóm i błogosławiónóm śmierć. 

Naisto se jóm zasłóżyla aji ta moja praprastarka, kiero za młodu była krowiorkóm na sałaszu w Brynnej a na starość żyła na wymowie u moich prastarzików w Nydku na Dziołku. Żyła skómnie i cicho. Starała sie być każdymu przidatno a nie zawadzać nikómu. Jednego dnia prziszła do kuchynie, siadła na ławie pod ścianóm i powiedziała do moji prastarki: „Marysiu, tak bych sie mlyka napiła." Prastarka ji podała gornek mlyka i dalij sie krzóntała po kuchyni. A staro krowiorka z Brynnnej wypiła mlyko, odłożyła gornuszek na ławe, powiedziała: „Zustóńcie tu z Bogym" i umrziła.




Może Cię zainteresować.