poniedziałek, 14 kwietnia 2025
Imieniny: PL: Bernarda, Martyny, Waleriana| CZ: Vincenc
_-_transp.png){kind=spacer}
/ 
Zaloguj się
Profesor Daniel Kadłubiec szykuje słownik nad słownikami | 19.12.2024
W 2025 roku, a najpóźniej na początku
roku 2026 ukaże się słownik gwary cieszyńskiej, będący jak dotąd
najobszerniejszym, a równocześnie najlepiej usystematyzowanym dziełem tego
gatunku. Jego autorem jest nie kto inny, jak prof. Karol Daniel Kadłubiec. Jak
zaznacza, po słowniku powstanie jeszcze podręcznik.
Ten tekst przeczytasz za 11 min.
Premium
Prof. Daniel Kadłubiec w swoim domu w Mistrzowicach. Fot. Norbert Dąbkowski
Panie profesorze, mówimy o dziele wręcz
wiekopomnym. W jakim sensie?
– Wydanie słownika gwary cieszyńskiej uważam za jedno z ważnych przedsięwzięć, które powinno mieć znaczenie nie tylko dla nas, na Śląsku Cieszyńskim, ale i poza jego obrębem. Słownik ten reprezentuje bowiem pewien stan kultury języka, która powinna emanować również poza region, z którego ten język pochodzi. To dzieło jest ważne jeszcze z innego powodu. Wiele wyrazów, które się w nim znajdują, wyszły z aktywnego obiegu i na chwilę obecną istnieją w najlepszym wypadku w pasywnym zasobie słów. To znaczy, że ludzie ich nie używają, ale jeżeli je słyszą, to przypominają sobie, że „tak się u nas mówiło”. Wydawnictwo to ma ambicję udokumentowania tego słownictwa i przywrócenia go do użytku.
Jak powstaje taki słownik?
– Można powiedzieć, że jego początki sięgają czasów, kiedy mieszkałem w Karpętnej. Zanotowałem większość słów, które zapamiętałem z tego okresu, a kiedy w latach 60. ub. wieku rozpocząłem badania terenowe, moje zapiski się rozrastały. Później to wszystko poprzenosiłem do komputera. Poza tym do wszystkich moich wydawnictw, takich jak „Opowiado Anna Chybidziurowa” , „Skoro zapómniane”, „Od Cieszyna do Bogumina”, „Górniczy śmiech” i wiele innych są załączone słowniczki gwarowe, które obecnie tworzą ważną część opracowywanego przeze mnie słownika. Czerpałem też z Piegzy, którego wydawałem, z przedwojennych wierszy Adolfa Fierli, który w latach 30. ub. wieku pisał wspaniałe poezje o naszych „gróniach”.
– Wydanie słownika gwary cieszyńskiej uważam za jedno z ważnych przedsięwzięć, które powinno mieć znaczenie nie tylko dla nas, na Śląsku Cieszyńskim, ale i poza jego obrębem. Słownik ten reprezentuje bowiem pewien stan kultury języka, która powinna emanować również poza region, z którego ten język pochodzi. To dzieło jest ważne jeszcze z innego powodu. Wiele wyrazów, które się w nim znajdują, wyszły z aktywnego obiegu i na chwilę obecną istnieją w najlepszym wypadku w pasywnym zasobie słów. To znaczy, że ludzie ich nie używają, ale jeżeli je słyszą, to przypominają sobie, że „tak się u nas mówiło”. Wydawnictwo to ma ambicję udokumentowania tego słownictwa i przywrócenia go do użytku.
Jak powstaje taki słownik?
– Można powiedzieć, że jego początki sięgają czasów, kiedy mieszkałem w Karpętnej. Zanotowałem większość słów, które zapamiętałem z tego okresu, a kiedy w latach 60. ub. wieku rozpocząłem badania terenowe, moje zapiski się rozrastały. Później to wszystko poprzenosiłem do komputera. Poza tym do wszystkich moich wydawnictw, takich jak „Opowiado Anna Chybidziurowa” , „Skoro zapómniane”, „Od Cieszyna do Bogumina”, „Górniczy śmiech” i wiele innych są załączone słowniczki gwarowe, które obecnie tworzą ważną część opracowywanego przeze mnie słownika. Czerpałem też z Piegzy, którego wydawałem, z przedwojennych wierszy Adolfa Fierli, który w latach 30. ub. wieku pisał wspaniałe poezje o naszych „gróniach”.
Ludwig Wittgenstein powiedział, że „mój świat sięga tak daleko, jak daleko sięga mój język” – nienazwane rzeczy i idee nie i
Do końca pozostało 80% artykułu.
Jeżeli jesteś zainteresowany dostępem do strefy PREMIUM, załóż konto i wybierz jeden z pięciu dostępnych pakietów. Miesięczny dostęp tylko 49 CZK! Wypróbuj jeszcze dziś.
Chcete li pokračovat ve čtení článku, založte si účet a vyberte si jeden z pěti balíčků. Měsícní předplatné jen za 49 Kč! Vyzkoušejte ještě dnes.
Chcete li pokračovat ve čtení článku, založte si účet a vyberte si jeden z pěti balíčků. Měsícní předplatné jen za 49 Kč! Vyzkoušejte ještě dnes.
